Feltarbeid: suksesjonsprosessar i vegkanten

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC-SA

Bilete: Bjørn Jørgensen

Formålet med dette feltarbeidet er å undersøkje eit plantesamfunn i ein ny (eitt år gammal) og i ein litt eldre vegkant (tre til fire år gammal) for å vurdere kvar dei er i suksesjonsprosessen.

Primærsuksesjon – på berr bakke

Primærsuksesjon er den langsame utviklinga som startar når eit livlaust område blir tilgjengeleg for levande organismar. Etter kvart kan nokre organismar ta området i bruk. Dette påverkar miljøet, slik at det kan gi levevilkår for andre organismar. På denne måten blir det danna eit økosystem som gradvis endrar seg med tida.

Sekundærsuksesjon – jordsmonn er på plass

Sekundærsuksesjon er utviklinga som følgjer etter ei større forandring i miljøforholda i eit etablert økosystem. Dei nye forholda vil gi livsgrunnlag for organismar med andre miljøkrav og andre miljøtilpassingar enn dei som levde der før.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Rcole17

Pionerfasen

På dyrka mark som blir liggjande brakk, vil det til å byrje med kome opp ei mengd eittårige planteartar, som linbendel og vassarve. Dette kallar vi eit pionersamfunn. Deretter kjem fleirårige plantar som balderbrå, åkerdylle, prestekrage og engkvein.

Konsolideringsfasen

Etter kvart kjem lyskrevjande små buskar av lauvtre inn (osp, bjørk og or), og dette blir ofte kalla lauvkratt. Mens lauvtrea veks opp, kjem òg små bartre opp i skogbotnen, og vi får ein blandingsskog. Denne fasen blir gjerne kalla konsolideringsfasen.

Klimaksfasen

Etter kvart vil skogen bli stabil og dominerast av bartrea, og vi har fått eit såkalla klimakssamfunn.

• flora eller ark med bilete av plantar

• blyant og papir

• refleksvestar til alle

1. Finn ein vegkant langs ein veg som vart bygd for cirka eitt år sidan.

2. Kartlegg kva plantar du finn i vegkanten. Teikn gjerne ei skisse over området og kvar du finn dei ulike plantane.

3. Finn ein vegkant som vart bygd for tre til fire år sidan.

4. Kartlegg kva plantar du finn i vegkanten. Teikn gjerne ei skisse over området og kvar du finn dei ulike plantane.

1. Lag ei oversikt over dei ulike planteartane du fann i dei to vegskjeringane.
2. Samanlikn dei to oversiktene du har laga. Ser du nokon likskapar eller forskjellar?

1. Gjer greie for eventuelle likskapar eller forskjellar du har sett ved å samanlikne dei to oversiktene dine.

2. Kan du seie noko om kvar desse vegkantane er i suksesjonsprosessen?
3. Kva slags suksesjon har vi sett her?
4. Korleis trur du vegkantane vil sjå ut om ti år dersom dei blir liggjande urøyrde?
5. Teikn ein illustrasjon av dei ulike fasane i suksesjonen som kan kome her.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Bjørg E. B. Aurebekk