Hopp til innhald
Fagartikkel

Teieplikt for helsepersonell

Teieplikta inneber at du som helsepersonell ikkje kan dele opplysningar om pasientar og brukarar utan samtykket deira. Føremålet med teieplikta er å sikre at personar ikkje let vere å søke helsehjelp av frykt for at uvedkommande skal få tilgang til dei personlege opplysningane deira.

Nødvendige helseopplysningar

Det er avgjerande for helsetenesta å få tilgang til nødvendige helseopplysningar for å kunne gi best mogleg helsehjelp. Teieplikta er viktig for at pasienten skal ha tillit til at opplysningar som blir gitt i samband med helsehjelp, ikkje blir nytta i andre samanhengar eller utleverte til uvedkommande. I tillegg til helseopplysningar omfattar teieplikta òg annan teiepliktig informasjon. Det kan til dømes vere opplysningar om sosiale relasjonar, smittsame sjukdommar, bruk av rusmiddel eller andre forhold som kan ha betyding for den medisinske behandlinga.

Omfang og varigheit

Teieplikta skal sikre at personlege opplysningar om pasienten ikkje kjem på avvegar. Teieplikta gjeld òg mellom helsepersonell. Det inneber at berre personell som deltek i behandlinga, får opplysningar som er nødvendige for helsehjelpa, og berre dersom pasienten ikkje motset seg at opplysningane blir delte. Pasienten må òg gi samtykket sitt til at du som helsepersonell kan gi opplysningar til pårørande.

Teieplikta gjeld for alle opplysningar du får kjennskap til i eigenskap av å vere helsepersonell, òg om dette er opplysningar du får på fritida. Teieplikta gjeld heile livet sjølv om du sluttar i jobben.

Aktiv og passiv teieplikt

Teieplikta for helsepersonell er både aktiv og passiv. Passiv teieplikt betyr at helsepersonell må teie om pasientopplysningar og ikkje avsløre informasjon til uvedkommande. Den aktive teieplikta krev at helsepersonell tek nødvendige grep for å sikre at ingen uvedkommande får tilgang til sensitiv informasjon.

Døme på aktiv teieplikt

Unngå synlege dokument
Dokument som inneheld pasientopplysningar, som tilvisingar, epikriser eller hugselappar, skal ikkje ligge synlege på skrivebordet.
Lukk døra
Sørg for at døra er lukka under konsultasjonar, til dømes på lege- eller tannlegekontoret.
Vis diskresjon i samtalar
Tilpass stemmen, og unngå å snakke for høgt om sensitive opplysningar, særleg i opne område eller fellesområde.
Beskytt elektroniske system
Lås pc-skjermen når du går frå skrivepulten, og fjern utskrifter med pasientopplysningar frå skrivaren med ein gong.

Unntak frå teieplikta

I særlege tilfelle blir teieplikta oppheva av opplysnings- og meldingsplikt. I samsvar med smittevernlova er det unntak frå teieplikta for å forhindre spreiing av allmennfarlege smittsame sjukdommar, og meldeplikt til meldingssystemet for smittsame sjukdommar.

Som helsepersonell har du plikt til å varsle politi og brannvesen for å hindre alvorleg skade på personar eller eigedom. I tillegg skal du straks melde frå til barnevernstenesta

  • ved mistanke om at eit barn blir eller vil bli utsett for alvorleg omsorgssvikt
  • når det er grunn til å tru at eit barn ikkje får nødvendig helsehjelp
  • dersom eit barn viser alvorlege åtferdsvanskar eller misbruker rusmiddel
  • ved mistanke om at eit barn er eller kan bli offer for menneskehandel

Utfordringar til deg

  1. Kvifor er det viktig at pasientar har tillit til at helsepersonell overheld teieplikta?
  2. Tenk over moglege situasjonar der ein pasient ikkje ønsker å gi opp nødvendige opplysningar om seg sjølv. Skriv ned stikkord om kva årsakene til dette kan vere, og diskuter med medelevar.
  3. Korleis kan du som helsepersonell gjere pasienten trygg på at teiepliktig informasjon ikkje kjem på avvegar? Diskuter i klassen.

Kjelde

Helsedirektoratet. (2018, 28. juni). § 21, Hovedregel om taushetsplikt: Helsedirektoratets kommentarer. https://www.helsedirektoratet.no/rundskriv/helsepersonelloven-med-kommentarer/taushetsplikt-og-opplysningsrett/-21.hovudregel-om-teieplikt

Relatert innhald

Skrive av Vigdis Haugan og Aleksandra Krogh.
Sist fagleg oppdatert 26.11.2024