Skadar og symptom ved ulykker

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC-SA

Bilete: Science Photo Library, NTB scanpix

Mistar ein person mykje blod, må vi stanse blødinga med ein gong, situasjonen kan raskt bli livstrugande.

Alvorlege ytre eller indre blødingar kan oppstå i uventa situasjonar. Ver alltid budd, det er eit godt prinsipp. Vi legg ikkje ut på fjelltur utan å lytte til erfarne fjellfolk. Ha alltid med ei førstehjelpsveske med det grunnleggjande utstyret, blant anna bandasjar. Dette kan vi kjøpe i ferdige pakkar på apotek og i sportsforretningar.

Ved mistanke om akutt hjartesjukdom må vi omgåande ringje nødnummer 113.

Symptom på akutt hjartesjukdom:

• har sterke smerter, ubehag i brystet, er uvel, kvalm, kraftlaus, slapp eller får plutseleg tung pust

Førstehjelp:

• sørg for frie luftvegar og la pasienten sitje eller liggje
• dersom pasienten er bevisstlaus, legg han eller henne i sideleie
• set i gang HLR ved pustestans

Begrensa bruk

Bilete: Grønli Gruppen as

Diabetes blir ofte kalla for sukkersjuke, og er eit aukande problem i befolkninga. Personar med diabetes opplever ulike symptom dersom dei får for høgt eller lågt blodsukkernivå. Vi kallar det for insulinsjokk eller sukkerslag. Begge tilstandane kan utvikle seg til ein alvorleg helsetilstand for pasienten. Det er svært viktig å ikkje gi feil førstehjelp ved insulinsjokk eller sukkerslag. Sjå lenkja i margen.

Epilepsi er eit teikn på ekstreme elektriske utladingar i skadde hjerneceller. Symptoma på anfall varierer. Det kan vere svært tydelege symptom som rytmiske krampetrekningar, stivleik i kroppen, sterke rykkingar i armar og bein. Ein person med epilepsianfall kan miste medvitet, få frode rundt munnen og kortvarig pustestans.

Somme symptom er mildare og kan vere vanskelege å sjå. Pasienten kan vere medviten, men forvirra, og ha sanseforstyrringar, vere bleik, raudne, sveitte, brekke seg, ha hjartebank, få spyttflod eller kjenne eit ubehag i magen som stig opp mot hovudet. Det er mange gamle «kjerringråd» om korleis ein skal hjelpe menneske med epileptiske anfall. Fleire av råda er direkte skadelege for pasienten. Sjå lenkja i margen.

Forgiftingar kan føre til alt frå mildt ubehag til – i verste fall – død. Nokre symptom kjem med ein gong, medan andre først blir synlege etter dagar, veker eller månader. Vi som arbeider i servicebedrifter, kan først og fremst bidra med noko i dei tilfella der symptoma kjem raskt. Eit stort spekter av stoff og produkt kan føre til fare for forgifting, og alle tilfelle av forgifting er ulike.