Kontrastem nuhtjedh
Gosse mijjieh tjaelebe maehtebe kontrastem nuhtjedh. Dellie baakoeh nuhtjebe mah kontrastem vuesiehtieh guktie:
- jïjje – biejjie
- baahke – galme
- noere – båeries
- soejmi – varki
Paulus Utsi aaj kontrasth nuhtjeme gosse diktem Mijjen jielemh tjeeli.
Mijjen jielemh
Leah goh laategh
Veelkes guevtielisnie
Mah gåaltosne dåalmeduvvieh joe
Gååkseden [1]
Kontrasth heamturinie
Heamture Goh dïhte ræjhkoes giefies sjïdti jïh dïhte giefies ræjhkoes kontrastem vuesehte giefies jïh ræjhkoes almetji gaskemsh. Teekstesne maehtebe lohkedh guktie dïhte ræjhkoes åajaldehti jïelegem vaaksjodh, ajve garmerdi jïh dåemiedi goh staaloe. Jïh dïhte giefie, dan giefie, ajve aktem staajnem utni. Gosse gööli idtji guelieh åadtjoeh, jïh gosse lidti idtji maam akt lidth. Jupmele vuartasji guktie dah guaktah dåemiedigan. Jïh dellie galmadahkem, sueviem jïh tsieviem ræjhkoes kaarren gåatome-dajven bijjelen gaptji jïh aaj elmiem seedti. Sïejpe bööti jïh daelvie-gåatome nåake sjïdti. Jïh gosse gïjre bööti dellie kaarren krievvie joe nåhkeme. Men Jupmele dam giefies kaarrem viehkiehti. Jupmele soptsesti maam giefies kaarre edtji darjodh juktie buerebe jielemem åadtjodh. Dïhte giefies kaarre darjoeji guktie jupmele jeehti jïh ræjhkoes sjïdti. Daate teekste aaj kontrastem vuesehte dåemiedimmiej gaskem. Dïhte ræjhkoes lij aeblehts jïh garmere mearan dïhte giefie lij vïssjele.
Kontraste-baakoeh
Daaroen-gïelesne gåarede göökte kontraste-baakoeh ektiebïejeme-baakojne utnedh, guktie baakoe dritpen.
Mejtie mijjieh daam vuekiem åarjel-saemien gïelesne aaj utnebe? Jis baakoem gaajh nuhtjebe, dellie maehtebe jiehtedh gaajh vesties, mij daaroen-gïelesne lea forferdelig stygg. Jis dellie jiehtebe: Nïejte gaajh tjaebpie. Jïh gosse dellie raajesem daaroen-gielese jarkoestibie dellie sjædta: Jenta er forferdelig pen.
Jeatjah kontrasth
Persovnh, dahkoeh, byjresh jïh aajmoeh maehtieh kontrasth vuesiehtidh aktene teekstesne. Harald Gaski gærjam Med ord skal tyvene fordrives tjaaleme. Gaski tjaala vuelie/dikte Soelege jïh nåejtie aktem kultuvre-plåavhkasimmiem vuesehte Saepmesne. Vuelesne/diktesne dovne soelege jïh nåejtie soptsestieh. Tekste kontrastem vuesehte dej göökte kultuvri gaskem.
Soelege jïh nåejtie
Tjaelije: Jakob Fellmann
Soelege
Jupmele, mov jupmele, manne daesnie vaadtsehtjem
eatnamen sjadtojste vyöseme
jïh kraesieh muerjieh tjöönghkeme
moerh jïh gierkieh nuhtjeme
im leah årroeh-almetji eekem doehteme
eatnemem sjadtoem vaalteme
Almetje bööti
mannem soeleginie gåhtjoeji
Nåejtie
Ih datne laanten vuekieh damth
ih gænnah daejrieh manne leam
vuartesjh mij sjædta jïh geehtedh
Væhtah moerine dutnjien vaestiedassh vedtieh
dovne kraesiem jeatjh laakan gïehtjedidh [2]