Hopp til innhold

Fagstoff

Gellien-gïeleldh seabradahke

Gellien-gïeleldh seabradahkesne almetjh jienebh gïelh soptsestieh. Daan biejjien vihkeles jïh daerpies gïelh maehtedh, jïh almetjh jienebh gïelh lierieh ietnien- jallh voestes-gïeli baalte. Gellien-gïelevoete stoere vierhtie almetjasse jïh seabradahkese.
Kaarhte gusnie jïjnjh almetjh tjåadtjoeminie jïh abpe veartene-kaarhtem hammoedieh. Illustrasjovne.

Gellien-gïeleldh seabradahke

Gellien-gïeleldh seabradahke lea seabradahke gusnie almetjh jienebh gïelh soptsestieh. Gellien-gïeleldh laanth leah laanth gusnie göökte jallh jienebh byjjes gïelh. Jïjnjh daagkerh laanth veartanisnie. Nöörjesne daah byjjes gïelh: daaroen-gïele, orredaaroen-gïele jïh saemien gïelh. Almetjh, mah göökte jallh jienebh gïelh maehtieh, leah guektien- jallh gellien-gïeleldh almetjh.

Daan biejjien almetjh abpe veartanisnie sinsitnine gaskesedtieh. Mijjieh dah seamma tv-programmh jïh filmh vuartasjibie, jïh dam seamma musihkem goltelibie seamma gubpene årrobe. Mijjieh ålkoe-laantese mïnnebe juktie eejehtalledh. Gellie almetjh aaj jeatjah laantese juhtieh juktie barkoem ohtsedidh, jïh jïjnjesh tjuerieh hïejme-laanteste baataridh dåaroej jallh neavroen dïehre.

Veartanisnie mijjieh jïjnjh vaaroeh jïh beapmoeh åestebe jïh duekebe gaskemsh. Jïjnjh dåeriesmoerh jïh dåaroeh dovne gååvnesieh. Almetjh tjuerieh dah stuerebh veartenen gïelh provhkedh juktie buektiehtidh sinsitnine soptsestalledh jïh gaskesadtedh rïjhki rastah. Gellie millijovnh almetjh dah stööremes veartenen gïelh soptsestieh goh mandarijne-kinan-gïele, spanijen-gïele, englaanten-gïele, hindijen-gïele, j.v. Englaanten-gïele dïhte stööremes gaske-nasjonaale gïele. Dan åvteste englaanten gïele dovne jeatjah gïelide baajnehte baakoej jïh jiehtegigujmie. Nimhtie aaj veartenen ovmessie gïelh jïh kultuvrh pleentesuvvieh.

Gellien-gïelevoetem dåarjoehtidh

Daaletje seabradahkesne vihkeles jïh daerpies jienebh gïelh maehtedh. Skuvlesne mijjieh englaanten-gïelem, tysklaanten-gïelem jallh jeatjah ammes-gïelem lïerebe. Jïjnjh almetjh veartanisnie daan biejjien jienebh gïelh lierieh ietnien- jallh voestes-gïeli baalte. Almetje gie göökte jallh jienebh gïelh maahta dïsse aelhkebe dovne jienebh gïelh lïeredh. Dotkemh vuesiehtieh almetjh dellie verkebe jïh tjïelkebe orre gïelh lierieh.

Idtjin saemieh åvtesne åadtjoeh jïjtse ietnien-gïelem lïeredh skuvlesne, ajve daaroen-gïelem. Daan biejjien saemide aaj nuepieh saemien lohkedh voestes-gïeline jallh mubpie-gïeline maadth-skuvlesne jïh jåarhke-skuvlesne. Såemies tjïelti aaj faaleldahkh saemien-gïeleldh maana-gïerth saemien maanide. Jillebh saemien-gïeleldh ööhpehtimmieh aaj gååvnesieh dejtie mah sijhtieh gïelem lohkedh jillebe daltesisnie. Gellien-gïelenvoete jïjnjh nuepieh buakta almetjasse jïh seabradahkese.

Jienebh nuepieh

Dovne saemien seabradahkesne jïh stoere seabradahkesne saemien-gïeleldh barkijh daerpies. Guektien-gïeleldh jïh gellien-gïeleldh almetjasse jienebh barkoe-faaleldahkh jïh veeljeme-nuepieh goh akten-gïeleldh almetjasse. Almetje gie saemien seabradahkesne veasoeminie dïsse hijven saemien maehtedh soptsestidh, lohkedh jïh tjaeledh. Jïjnjh jienebh nuepieh gïeline barkedh joekehts barkoe-sijjine goh maana-gïertesne, skuvlesne, tjïeltesne, fylhken-tjïeltesne jïh Saemiedigkesne, meedijisnie j.v., dovne privaate barkoe-sijjine jïh organisasjovnine. Dejtie gïeh saemien maehtieh, aelhkebe barkoe-maarhnesne jïh seabradahkesne meatan årrodh, båetije boelvi tsiehkieh gellie-laakan jïh buerebe-laakan eadtjoestidh jïh evtiedidh.

CC BY-SASkrevet av Marit M. Fjellheim.
Sist faglig oppdatert 17.04.2023

Læringsressurser

Gelliengïelevoete seabradahkesne