Hopp til innhold

Fagstoff

Orre-baakoeh jïh lööneme-baakoeh

Maehtebe orre baakoeh daaroen-gïeleste jïh jeatjah ammes-gïelijste löönedh? Lïerh guktie maahtah lööneme-baakoeh saemien-gïelese sjïehtedidh.
Ovessie saevegh. Guvvie.
Åpne bilde i et nytt vindu

Orre baakoeh daerpies

Ij saemien-gïelen leah baakoeh gaajhkese mïsse daej aejkiej daerpies man bïjre soptsestidh. Jiene-jienebh baakoeh mejtie miijieh daaroen-gïeleste löönebe, englaanten gïeleste jïh dovne jeatjah ammes-gïelijste, goh lööneme-baakoeh. Muvhth baakoeh don aejkien löönesovveme; verbh goh löönedh, lïeredh, heannadidh jïh substantijvh goh kraanna, gærhkoe, tïjje. Jeatjah baakoeh mejtie mijjieh minngemes jaepiej lööneme leah baakoeh orre aatide goh bïjle, busse, motovre-sygkele jïh skovtere.

Såemies baakoeh mijjieh svöörjen gïeleste lööneme goh klaase-tjelmieh, glasögon, jallh nöörjen gïeleste goh prælloeh, briller. Gellien aejkien gosse edtjebe man bïjre soptsestidh jallh tjaeledh, dellie tjoerebe ussjedidh, mij baakojde jallh magkerem baakoem dellie provhkedh. Jïjnjh orre baakoeh eah baakoe-gærjine gååvnesh, jïh eah leah gåessie nænnoestovveme.

Orre-baakoeh båeries baakojste

Daaletje seabradahkesne mijjieh jiene-jienebh baakoeh orre aatide daarpesjibie. Saemien-gïelesne gellie nuepieh orre baakoeh darjodh goh seerkeme-baakoeh. Dovletjistie nimhtie dorjesovveme.

Gellie orre baakoeh aaj daan vuekien mietie, goh girtie, daaroen-gïelesne fly, mij saemien verbeste girtedh seerkesovveme.

Jeatjah baakoeh jis rïekte baakoste baakose jarkoestovveme goh maana-gïerte, daaroen-gïelesne barnehage, saemien baakojste maana jïh gïerte.

Båeries saemien baakoeh aaj orre aatide sjïehtesovveme, goh ruevtie-raajroe, daaroen-gïelesne jernbane, baakojste ruevtie jïh raajroe.

Daaroen baakoe raide jis daaroen lööneme-baakoe saemien baakoste raajda/raajroe.

Daaroen baakoe helikopter, dïsse mijjieh orre saemien-baakoem dorjeme baakoste haepkie mij lea stoere ledtie, daaroen hauk jallh falk. Dam aaj ruevtie-haepkine gåhtjobe.

Dåehkie-baakoeh

Gellien aejkien geerve sjiehteles dåehkie-baakoem gaavnedh, daaroen fellesord, dan åvteste saemien-gïelesne ajve sjïere baakoe dosse dïsse gååvnese. Naemhtie goh daaroen baakoe dyr, maam mijjieh nöörjen gïeleste lööneme dyjre, jïh baakoe djur maam svöörjen gïeleste lööneme juvre. Dam baakoem kreeke dovne, daaroen-gïeleste krek, dehtie baakoste kreatur.

Gellien aejkien geerve dagkerh sjiehteles baakoeh gaavnedh mah sïejhme dåehkie-baakoeh daaroen-gïelesne, vuesiehtimmien gaavhtan kjøretøy, møbler jïh natur.

CC BY-SASkrevet av Marit M. Fjellheim.
Sist faglig oppdatert 06.02.2022

Læringsressurser

Baakoe-veeljeme