Njuike sisdollui
Historjjálaš materiála

Dejpeladtje jåvlh saemide

Åsta Vangberg biehkiem «Dejpeladtje jåvlh saemide» jarkoestamme. Biehkie lea gærjeste «Kristoffer Sjulssons Minnen: Högtider och Högtidsseder».

Dejpeladtje jåvlh saemide

Jåvle lij dovne goh påaske jïh jovnesåhkoeh, stoerre bissie-biejjieh saemide. Stroehte-iehkeden åvtelen, stoerre, tjïrkes råtnoem leekin, jåvle-beapmojne. Jis stoerre fuelhkie, dellie tjoeverin jïjnjebh dejstie. Jåvle-moerh lin daerpies, jallh jis aaj nuepie såemies garre-tjaetsiem skåårvedh, dellie dam darjoejin. Nyjsenæjjah gåetide doerkestin jïh orre dueljieh dejtie låajtojde bïejin. Tjoeverin eensi laakan sjeakodh fïerhtene sijjesne juktie gaajhke edtji eensi årrodh. Aaksjoeh mejgujmie moerh låadtoejin, gaaltijen bealese tseegkin, nïrrine våålese. Vïenhtin gaajhkh deerjemh dennie gaaltijisnie, edtjin dåssjanidh.

Gaajhkine barkojne orrijin gaske-biejjien jïh dah bovtsh åadtjoejin raeffesne mïnnedh jis ij naan ov-juvrh. Gosse abpe fuelhkie stroehte-iehkeden tjåanghkenamme, dellie edtjin laavkodh. Dah geerve almetjh bijjie-redtiem bissin, mohte dah maanah åadtjoejin stoerre giebnesne laavkodh.

Aerebi goh maanide bissin, dellie aahkemes golmen aejkien såekien-svaajhpine rudtjen aatsolen svaajhpesti. Voestes aejkien jeehti, daate aehtjien rijsie, jïh mænngan dejtie gööktide, baernien jïh Aejlies Voejkenen rijsie. Nimhtie dle aahka dejtie maanide sïjhti sjugniedidh. Laavkomen mænngan gaajhkesh tjaebpies vaarjoeh tseekin.

Dållesne dïhte råårhkesje buelieminie guktie tjuavkede dennie gåetesne. Jåvle beapmoeh dellie låajtose böötin. Desnie vuasta, voeje, laejpieh, gejhkie guelieh, bearkoeh jïh galme bovtsen mielhkie. Beapmojde stoerre gaeride bïejin guktie aelhkie gaajhkesidie jaksedh. Jis garre tjaetsie gåetesne, dellie iemede-alma jïjtsasse onne gåasese gurkie jïh dam jovkeli aerebi goh naan trahpenassh destie dållese sleengki. Dan mænngan iemede jïjtse jåvle-jovkestahkem åadtjoeji jïh dan mænngan dah jeatjebh geerve. Maanah aaj åadtjoejin maejstiestidh, jïh dah unnemes maanah aaj åadtjoejin soermem gåasese dumhpedh jïh nimhtie snjeemkesidh.

Dah barkoeladtje almetjh jåvle-ryöjredimmien mænngan lin bårrestohteminie, jïh daerpies åadtjodh njaelkies laakan byöpmedidh. Mearan byöpmedeminie, gaajhkesh dovnesh tjoeverin sjeavohts årrodh guktie åssjalommesh åadtjoejin juhtedh. Idtjin dah geerve almetjh jåvle jïjjen åerieh, mohte dah unnemes maanah gujht. Almetjh fahkoes årroejin, naaken byöpmedin jïh jeatjebh jovkestallin. Gåetesne dan seadtoes eevre goh stoerre, gåvlehke guessie vuertiemisnie.

Gosse aerede, dellie vihth gïetide jïh ååredæjjide bissedh jïh vihth eevre sjeavohth byöpmedidh. Dan jïjnje beapmoeh guktie dah aaj gaskebeajjan nuekies. Jis gïeh meehtin bijpelistie lohkedh, dellie dïsse nuepie dam darjodh aerebi goh gaske-biejjie. Iehkede doekoe, dellie iehkeds-beapmoeh voessjedh. Dejtie fïerske bearkojde båassjoe-raejkien tjirrh bööktin. Gosse bearkoeh ånnetji doelteme, dellie stuhtjetjh bearkojste båervesne njåaloejin jïh bïenjide vedtiejin. Dah aaj tjoeverin hearskoes jåvle-beapmoeh åadtjodh. Aerebi goh eelkin byöpmedidh, dellie iemede-ålma båerviem gaarese veelti jïh dam akten joekoen stoerre, jielije moerese bådtjadi. Man gaavhtan daate vuekie, ij gie daejrieh. Naaken moenedieh dagkeres jielije-dåarkene moere sæjhta vuesiehtidh guktie dah noere boelvh edtjieh buerie aerpiem bijjiebasse juhtiehtidh. Jis mij destie båerveste beetsi, dellie dam mænngan pruvhkin rudtjide mah råasoejin. Byöpmedimmien mænngan gaajhkesh dovnesh njaelkieslaakan nahkestin. Dïhte sjïere seadtoe jïh jåvle-raeffie leah vihth gåetiem deavhteme.