Njuike sisdollui
Geahččaladdan

Geahččaladdan: Varrajoavkku mearrádus

Dán geahččaladdamis galggat mearridit varrajoavkku anti A- ja anti B-seruma vehkiin, ja oahppat mo antiávdnasat ja antigenat reagerejit gaskaneaset.

Ulbmil

Dán geahččaladdamis don:

  • oainnát mo varra čoaltu (agglutinere) go seahkána antiávdnasiin, ja oahpat manne dat dáhpáhuvvá
  • oahpat gávnnahit varrajoavkkuid
  • oaččut buoret vuođu ipmirdit mo min genotiipa allelat mearridit min iešvuođaid
  • oahpat mo antiávdnasat ja antigenat reagerejit gaskaneaset, erenoamážit AB0-vuogádagas

Álggahus

Anti A-serumii ja anti B-serumii lea biddjon ivdni vai sáhttit earuhit daid. Dá lea anti A alit ja anti B fiskat.

Rusttegat ja luvvosat
  • objeaktaláse
  • guokte riššasákki
  • steriila varrasnihppar
  • sprihta
  • plásttar
  • 2 gokčanláse
  • mikroskohpa
  • anti A-seruma
  • anti B-seruma
  • kloriidna (kloricidina)

Bargovuohki

  1. Čális makkár ivnnit antiávdnasiid serumain leat.
  2. Čále A ja B på goabbat geahčái objeaktaláse.
  3. Geavat steriila varrasnihppara čugget ráiggi iežat surbmii, maŋŋil go leat ráidnen suorpma sprihtain ja bumboliin.
  4. Bija ovtta varragoaikkanasa goabbat beallai objeaktaláse.
  5. Bija plástara surbmii vai ii šatta varradurdi.
  6. Goaikkut ovtta goaikkanasa anti A-seruma ovtta geahčái ja ovtta goaikkanasa anti B-seruma nuppi geahčái.
  7. Geavat riššasákki guoros geaži seaguhit vara ja anti A-seruma, ja nuppi riššasákki seaguhit vara ja anti B-seruma.
  8. Vuordde ovtta minuhta. Geahča čoltot go varragoaikkanasat. Gávnnat mii lea varrajoavkkuid tabealla vehkiin mii lea artihkalis Varrajoavkkut ja varrasirdin.

  9. Bija gokčanláse ala ja guorahala mikroskohpas. Geahča lea go preparáhtta čolton. Sáhtát eará ohppiid mikroskohpas geahččat jus dus alddát lea dušše okta sorta.
  10. Doappargieđahallan:

    • Bastilis diŋggaid čohkket nana kartoŋŋai, assá plásta- dahje lásedossii. Muitte giddet doasa bures ovdal go bálkestat reastadoabbarii.

    • Čohkke eará doabbariid mat leat varranaga bussii man čanat gitta ovdal go bálkestat reastadoabbarii.
      (Fuom! Njuolggadusat biologalaš doabbariid gieđahallamii mearriduvvojit juohke suohkanis/gielddas. Dárkkis iežat Suohkaniin/gielddain lea go dát dohkkehuvvon vuohki buktit doabbariid.

Gažaldagaid

  1. Mii dáhpáhuvvá go varra čoaltu?

  2. Makkár varrajoavku dus lea, ja makkár genotiipa(t) dus sáhttá leat?

  3. Geasa sáhtát addit vara dahje geas sáhtát oažžut vara? Varrajoavkkut? Muhtin du bargojoavkkus?

  4. Mo lea varrajoavkkuid juohku klássas? Ráhkat bajilgova.

  5. Ráhkat tevnnega das máid oainnát mikroskohpas (agglutineremiin ja dan haga)
    Soaittát sáhttit govvet mikroskohpa okulára čađa mobiilatelefovnnain dahje digitála govvenapparáhtain?

varrajoavkkut

Varrajoavku

A

B

AB

0

oassi norgga álbmogis49 %8 %4 %39 %
allelatAA, A0, 0ABB, B0, 0BAB, BA00

Guoskevaš sisdoallu

Fágaávdnasat
Varrajoavkkut ja varrasirdin

Skovvi mii čájeha álkiduvvon modeallaid rukses varraseallain ja antiávdnasiin AB0-vuogádagas.