Avstanden frå eit punkt til eit plan

Ein normalvektor til planet er $$ {\overrightarrow{n}}_{\alpha }=\left[1,-2,-2\right]$$. Denne vil vere retningsvektor for normalen $$ n$$ gjennom origo til planet. Sidan normalen skal gå gjennom origo, blir ei parameterframstilling for $$ n$$

$$ n:\{\begin{array}{l}x=t\\ y=-2t\\ z=-2t\end{array} $$

Skjeringspunktet $$ P$$ mellom normalen og planet finn vi ved å setje parameterframstillinga for $$ n$$ inn i likninga for $$ \beta $$.

$$ \begin{array}{rcl}1·t-2·\left(-2t\right)-2·\left(-2t\right)-9 & =& 0\\ t+4t+4t-9 & =& 0\\ 9t & =& 9\\ t & =& 1\end{array}$$

Koordinatane til $$ P$$ blir

$$ x=1, y=z=-2·1=-2$$

Vi får $$ P=\left(1,-2,-2\right)$$. Vektoren $$ \overrightarrow{OP}$$ frå origo til $$ P$$ får koordinatane

$$ \overrightarrow{OP}=\left[1,-2,-2\right]$$

Avstanden frå origo til planet er

$$ \begin{array}{rcl}\left|\overrightarrow{OP}\right| & =& \sqrt{1^2+{\left(-2\right)}^2+{\left(-2\right)}^2}\\ & =& \sqrt{1+4+4}\\ & =& \sqrt{9}\\ & =& 3\end{array}$$

Med avstandsformelen blir avstanden

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\\ & =& \frac{\left|1·0-2·0-2·0-9\right|}{\sqrt{1^2+{\left(-2\right)}^2+{\left(-2\right)}^2}}\\ & =& \frac{\left|-9\right|}{\sqrt{1+4+4}}\\ & =& \frac{9}{\sqrt{9}}\\ & =& 3\end{array}$$

Bruk kommandoen "Avstand".

Ein normalvektor til planet er $$ {\overrightarrow{n}}_{\alpha }=\left[-2,3,6\right]$$. Denne vil vere retningsvektor for normalen $$ n$$ til planet gjennom $$ A$$. Ei parameterframstilling for $$ n$$ blir

$$ n:\{\begin{array}{l}x=1-2t\\ y=3t\\ z=-1+6t\end{array} $$

Skjeringspunktet $$ P$$ mellom normalen og planet finn vi ved å setje parameterframstillinga for $$ n$$ inn i likninga for $$ \alpha $$.

$$ \begin{array}{rcl}-2\left(1-2t\right)+3·3t+6\left(-1+6t\right) & =& 41\\ -2+4t+9t-6+36t & =& 41\\ 49t -8 & =& 41\\ 49t & =& 49\\ t & =& 1\end{array}$$

Koordinatane til $$ P$$ blir

$$ \begin{array}{rcl}x & =& 1-2·1=-1, y = 3·1=3, z = -1+6·1=5\end{array}$$

Vi får $$ P=\left(-1,3,5\right)$$. Vektoren $$ \overrightarrow{AP}$$ frå $$ A$$ til $$ P$$ får koordinatane

$$ \overrightarrow{AP}=\left[-1-1,3-0,5-\left(-1\right)\right]=\left[-2,3,6\right]$$

Avstanden frå $$ A$$ til planet er

$$ \begin{array}{rcl}\left|\overrightarrow{AP}\right| & =& \sqrt{{\left(-2\right)}^2+3^2+6^2}\\ & =& \sqrt{4+9+36}\\ & =& \sqrt{49}\\ & =& 7\end{array}$$

Med avstandsformelen blir avstanden

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\\ & =& \frac{\left|-2·1+3·0+6·\left(-1\right)-41\right|}{\sqrt{{\left(-2\right)}^2+3^2+6^2}}\\ & =& \frac{\left|-2-6-41\right|}{\sqrt{4+9+36}}\\ & =& \frac{49}{\sqrt{49}}\\ & =& \frac{49}{7}\\ & =& 7\end{array}$$

Ein normalvektor til planet er $$ {\overrightarrow{n}}_{\beta }=\left[4,4,-7\right]$$. Denne vil vere retningsvektor for normalen $$ n$$ til planet gjennom $$ A$$. Ei parameterframstilling for $$ n$$ blir

$$ n:\{\begin{array}{l}x=1+4t\\ y=4t\\ z=-1-7t\end{array} $$

Skjeringspunktet $$ P$$ mellom normalen og planet finn vi ved å setje parameterframstillinga for $$ n$$ inn i likninga for $$ \beta $$.

$$ \begin{array}{rcl}4\left(1+4t\right)+4·4t-7\left(-1-7t\right) & =& 92\\ 4+16t+16t+7+49t & =& 92\\ 81t +11 & =& 92\\ 81t & =& 81\\ t & =& 1\end{array}$$

Koordinatane til $$ P$$ blir

$$ \begin{array}{rcl}x & =& 1+4·1=5, y = 4·1=4, z = -1-7·1=-8\end{array}$$

Vi får $$ P=\left(5,4,-8\right)$$. Vektoren $$ \overrightarrow{AP}$$ frå $$ A$$ til $$ P$$ får koordinatane

$$ \overrightarrow{AP}=\left[5-1,4-0,-8-\left(-1\right)\right]=\left[4,4,-7\right]$$

Avstanden frå $$ A$$ til planet er

$$ \begin{array}{rcl}\left|\overrightarrow{AP}\right| & =& \sqrt{4^2+4^2+{\left(-7\right)}^2}\\ & =& \sqrt{16+16+49}\\ & =& \sqrt{81}\\ & =& 9\end{array}$$

Med avstandsformelen blir avstanden

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\\ & =& \frac{\left|4·1+4·0+\left(-7\right)·\left(-1\right)-92\right|}{\sqrt{4^2+4^2+{\left(-7\right)}^2}}\\ & =& \frac{\left|4+7-92\right|}{\sqrt{16+16+49}}\\ & =& \frac{81}{\sqrt{81}}\\ & =& \frac{81}{9}\\ & =& 9\end{array}$$

Vi vel å bruke avstandsformelen. Avstanden blir

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\\ & =& \frac{\left|4·0+3·0+3·0-12\right|}{\sqrt{4^2+3^2+3^2}}\\ & =& \frac{\left|-12\right|}{\sqrt{16+9+9}}\\ & =& \frac{12}{\sqrt{34}}\\ & =& \frac{12·\sqrt{34}}{34}\\ & =& \frac{6}{17}\sqrt{34}\end{array}$$

Ein normalvektor til planet er $$ {\overrightarrow{n}}_{\delta }=\left[1,-2,2\right]$$. Denne vil vere retningsvektor for normalen $$ n$$ gjennom origo til planet. Ei parameterframstilling for normalen $$ n$$ gjennom $$ A$$ blir

$$ n:\{\begin{array}{l}x=2+t\\ y=1-2t\\ z=1+2t\end{array} $$

Skjeringspunktet $$ P$$ mellom normalen og planet finn vi ved å setje parameterframstillinga for $$ n$$ inn i likninga for $$ \beta $$.

$$ \begin{array}{rcl}2+t-2·\left(1-2t\right)+2·\left(1+2t\right)-20 & =& 0\\ 2+t-2+4t+2+4t-20 & =& 0\\ 9t & =& 18\\ t & =& \frac{18}{9}\\ & =& 2\end{array}$$

Koordinatane til $$ P$$ blir

$$ x=2+2=4, y=1-2·2=-3, z=1+2·2=5$$

Vi får $$ P=\left(4,-3,5\right)$$. Vektoren $$ \overrightarrow{AP}$$ får koordinatane

$$ \overrightarrow{AP}=\left[4-2,-3-1,5-1\right]=\left[2,-4,4\right]$$

Avstanden frå $$ A$$ til planet $$ \delta $$ er

$$ \begin{array}{rcl}\left|\overrightarrow{AP}\right| & =& \sqrt{{\left(2\right)}^2+{\left(-4\right)}^2+{\left(4\right)}^2}\\ & =& \sqrt{4+16+16}\\ & =& \sqrt{36}\\ & =& 6\end{array}$$

Med avstandsformelen blir avstanden

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\\ & =& \frac{\left|1·2-2·1+2·1-20\right|}{\sqrt{1^2+{\left(-2\right)}^2+2^2}}\\ & =& \frac{\left|2-2+2-20\right|}{\sqrt{1+4+4}}\\ & =& \frac{18}{\sqrt{9}}\\ & =& 6\end{array}$$

Når $$ a$$ varierer, vil $$ A$$ flytte seg langs ei linje $$ l$$ som er parallell med $$ y$$-aksen (siden $$ x$$- og $$ z$$-koordinaten er konstant). Vi har éin verdi for $$ a$$ der avstanden er 6. Dersom $$ l$$ er parallell med planet $$ \delta $$, vil avstanden vere 6 for alle verdiar av $$ a$$. Då vil retningsvektoren for $$ l$$ ($$ {\overrightarrow{e}}_y$$) stå normalt på $$ {\overrightarrow{n}}_{\delta }$$, og skalarproduktet mellom vektorane vil vere 0.

$$ {\overrightarrow{e}}_y·{\overrightarrow{n}}_{\delta }=\left[0,1,0\right]·\left[1,-2,2\right]=0·1+1·\left(-2\right)+0·2=-2$$

Linja $$ l$$ er ikkje parallell med planet $$ \delta $$. Det betyr at $$ l$$ skjer planet i eit punkt, og det må vere eit punkt til på $$ l$$ som ligg i avstand 6 til planet, eit punkt som ligg på den andre sida av planet i forhold til $$ $$punktet $$ \left(2,1,1\right)$$.

Vi bruker avstandsformelen og får

$$ \begin{array}{rcl} \frac{\left|1·2-2·a+2·1-20\right|}{\sqrt{1^2+{\left(-2\right)}^2+2^2}} & =& 6\\ \frac{\left|2-2a+2-20\right|}{\sqrt{1+4+4}} & =& 6\\ \frac{\left|-2a-16\right|}{3} & =& 6\\ \frac{-2a-16}{3} & =& 6 \vee \frac{-2a-16}{3}=-6\\ -2a-16 & =& 18 \vee - 2a-16=-18\\ -2a & =& 34 \vee -2a=-2\\ a & =& -17 \vee a=1\end{array}$$

Når $$ a=-17$$, vil $$ A$$ ligge i avstanden 6 til planet $$ \delta $$ (i tillegg til når $$ a=1$$), det vil seie når $$ A=\left(2,-17,1\right)$$.

Vi bruker avstandsformelen

$$ \begin{array}{rcl}q & =& \frac{\left|a{x}_1+b{y}_1+c{z}_1+d\right|}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}\end{array}$$

der vi lar punktet $$ \left(x_1,y_1,z_1\right)$$ vere eit punkt på $$ l$$ og set avstanden lik 4. Vi får då ei likning for parameteren $$ t$$ der løysingane gir dei punkta vi er på jakt etter.

$$ \begin{array}{rcl}\frac{\left|4\left(5+t\right)+0\left(6+2t\right)+3\left(2-4t\right)-2\right|}{\sqrt{4^2+0^2+3^2}} & =& 4\\ \frac{\left|20+4t+6-12t-2\right|}{\sqrt{16+9}} & =& 4\\ \frac{\left|-8t+24\right|}{5} & =& 4\end{array}$$

$$ \begin{array}{rcl}\frac{-8t+24}{5} & =& 4\\ -8t+24 & =& 20\\ -8t & =& -4\\ t & =& \frac{1}{2}\\ & & \end{array}$$ $$ \vee $$$$ \begin{array}{rcl}\frac{-8t+24}{5} & =& -4\\ -8t+24 & =& -20\\ -8t & =& -44\\ t & =& \frac{44}{8}\\ & =& \frac{11}{2}\end{array}$$

Den første løysinga gir punktet

$$ \left(5+\frac{1}{2},6+2·\frac{1}{2},2-4·\frac{1}{2}\right)=\left(\frac{11}{2},7,0\right)$$

Den andre løysinga gir punktet

$$ \left(5+\frac{11}{2},6+2·\frac{11}{2},2-4·\frac{11}{2}\right)=\left(\frac{21}{2},17,-20\right)$$

Vi vel å løyse oppgåva med CAS.

Vi startar med å sjekke om plana er parallelle (linje 3). Det er dei ikkje sidan vektorproduktet i linje 3 ikkje er $$ \overrightarrow{0}$$. Vi lagar eit generelt punkt $$ P\left(r,s,t\right)$$. Punktet skal ligge i planet $$ \beta $$ (linje 5). Det gir oss éi likning med tre ukjende. Så veit vi at avstanden mellom punktet og planet $$ \alpha $$ skal vere to. I linjene 6 og 7 har vi delt avstandsformelen i to. Det gir oss totalt to sett med likningar med tre ukjende. Vi har løyst likningssetta med omsyn på $$ r$$ og $$ s$$ slik at dei blir funksjonar av $$ t$$. Vi får ikkje bestemt den tredje ukjende, $$ t$$. Det betyr at punktet $$ P$$ er gitt ved vektorfunksjonane

$$ \left[6t-\frac{61}{10},4t-\frac{29}{5},t\right] \vee \left[6t+\frac{107}{10},4t+\frac{43}{5},t\right]$$

som vidare betyr at punktet $$ P$$ ligg på to rette linjer der parameterframstillingane er gitt av vektorfunksjonane over. Desse linjene ligg i avstand 2 frå $$ \alpha $$, og sidan dei ligg i $$ \beta $$, må dei vere parallelle med skjeringslinja gjennom plana.

Kommentar: I linje 8 og 9 kunne vi ha valt å løyse likningane med omsyn på $$ r$$ og $$ t$$ eller $$ s$$ og $$ t$$. Då ville vi ha fått andre parameterframstillingar for dei same to linjene.