Lover og reglar for reiselivsbransjen
Lovverket
Ønsker du å drive ei reiselivsbedrift, er det viktig at du kjenner til lovverket. I tillegg til lover og forskrifter som gjeld spesielt for reiselivsnæringa, må du kjenne til dei lovene som gjeld generelt for drift av verksemder i Noreg.
I denne artikkelen blir du kjend med nokre sentrale lover og forskrifter for reiselivsbransjen og viktige reglar som gjeld. Ei fullstendig oversikt over relevante lover og forskrifter finn du i artikkelen "Lover og regler for drift" på NHO Reiseliv.
Pakkereiselova
Kva forpliktingar har du overfor kundane dine når du sel pakkereiser? Ei eiga lov om pakkereiser gir kundane fleire rettar. Føresegnene i pakkereiselova gjeld òg når kunden sjølv set saman ei reise med fleire av dine eller samarbeidspartnarane sine produkt.
Les meir om pakkereiselova i artikkelen "Pakkereiselova".
Røykelova (tobakksskadelova)
Tobakksskadelova har føresegner som seier kvar det er forbode å røyke. Mange omtalar desse føresegna som "røykelova".
Røyking er ikkje tillate på serveringsstader, det vil seie i lokale der det blir servert mat og drikke. Det er heller ikkje lov å røyke i transportmiddel – buss, tog, fly og så vidare. Reklame for tobakksvarer er forbode.
Les meir om tobakksskadelova i artikkelen "Tobakksskadelova".
Matlova
Alle som jobbar på ein serveringsstad, må følge ein del lover og reglar for å sikre at det blir produsert trygg mat. Dei viktigaste reglane finst i matlova, næringsmiddelhygieneforskrifta og internkontrollforskrifta.
Les meir om matlova i artikkelen "Matlova".
Serveringslova
For å kunne drive ein serveringsstad må du ha serveringsløyve. Kva som blir rekna som ein serveringsstad, blir definert av lov om serveringsverksemd (serveringslova). Det er kommunen som gir serveringsløyve.
Les meir om serveringslova i artikkelen "Serveringslova".
Alkohollova
Til serveringsstader som ønsker å servere alkoholhaldige drikker, blir det stilt strenge krav. Sjølv om alkohol er ei lovleg vare, kan bruk av alkohol føre til både sosiale og helsemessige skadar på enkelpersonar og samfunnet.
Kapittel 4 i alkohollova om kommunale skjenkeløyve fortel kva som trengst for å få skjenkeløyve. Blir alkohollova broten, kan ein miste løyvet for kortare eller lengre tid. Kva reglar som gjeld, står i løyvevedtaket i kommunen.
Les meir om alkohollova i artikkelen "Alkohollova".
Åndsverklova og bruk av musikk
Rett musikkbruk i butikkar, hotell og restaurantar er viktig for at kundane skal vere nøgde. Men på grunn av opphavsretten, som er regulert i åndsverklova, kan ikkje bedrifter fritt spele den musikken dei ønsker utan ein avtale.
TONO forvaltar rettane til artistane. Bedrifter som ønsker å bruke bakgrunnsmusikk i kundelokale, må derfor inngå ein avtale med TONO.
Les meir om åndsverklova i artikkelen "Åndsverklova og bruk av musikk".
Forskrift om turistfiskeverksemder
Mange reisemål har etablert havfiskeaktivitetar for turistane. Slike aktivitetar blir regulerte av forskrift for turistfiskeverksemder.
For at ei bedrift skal kunne kalle seg ei havfisketurismebedrift, må ho oppfylle desse krava:
- Ho må kunne tilby både overnatting og båt, og ho må legge til rette for fiske med stong.
Ho må registrere seg i Fiskeridirektoratet sitt register over turistfiskeverksemder.
Forskrifta for turistfiskeverksemder gjeld for turistfiskeverksemder som
- er registrert i Meirverdiavgiftsregisteret, jf. meirverdiavgiftslova
- har ei inntekt frå næring basert på turistfiske i sjø på minst 50 000 kroner per kalenderår
- disponerer eit eller fleire fartøy for utleige til fisketuristar, eller som disponerer eit eller fleire fartøy som tek turistar med på fiske
Småbåtlova
Det er eit stort ansvar å leige ut småbåtar. Viss du vurderer å starte med utleige av småbåtar, er det viktig at du kjenner til småbåtlova. Denne lova gjeld for både småbåtar og fritidsbåtar.
- Ein småbåt er ifølge lova ei flytande innretning som er berekna på og i stand til å bevege seg på vatn, og som har ei lengde på inntil 15 meter.
Ein fritidsbåt er ifølge lova ei flytande innretning som er berekna på og i stand til å bevege seg på vatn, som har ei lengde på inntil 24 meter, og som blir brukt utanfor næringsverksemd.
Ansvar og krav i Småbåtlova
Både båteigarar og båtførarar er ansvarlege for å følge reglane i småbåtlova. Som båteigar er du òg ansvarleg for at båtbruken ikkje forårsakar helseskadar eller miljøforstyrringar. Dette vil i praksis seie at viss du leiger ut ein båt, må du fortelje den som leiger han om til dømes fuglereservat og andre område der ferdsel med båt kan forstyrre miljøet.
I tillegg skal alle båteigarar sørge for at fritidsbåtane deira er utstyrte med eigna rednings- og flyteutstyr til alle om bord, og gi beskjed om kor mange personar som er tillatne om bord. Det er ansvaret til den enkelte å ha på seg redningsvest eller flytevest når båten er i fart. Båtføraren har ansvaret for barn under 15 år.
Båteigaren er òg ansvarleg for at den som skal føre båten, er gammal nok og oppfyller krav til helsetilstand og opplæring og andre kvalifikasjonskrav, til dømes båtførarprøven.
I Noreg er det òg strenge reglar for køyring av båt i påverka tilstand, og det er plikta og ansvaret til båteigaren å opplyse om dette, og om kva konsekvensar det har å bryte lova.
Tivolilova og taubanelova
Tivolilova omfattar nær 900 såkalla fornøyelsesinnretningar, til dømes karusellar, løypestrengar og gokartbanar.
Taubanelova omfattar over 800 skiheisar og andre taubanar i Noreg.
Dei to lovene har same formål, nemleg å sikre at høvesvis fornøyelsesinnretningar og taubanar blir laga til, bygde, drivne, haldne ved like og fjerna på ein slik måte at dei ikkje fører til skade på personar, eigedom eller miljø.
Meir om tivolilova og taubanelova
Det er Samferdselsdepartementet som er ansvarleg styresmakt for tivolilova og taubanelova. Verksemder som tilbyr folk å bruke fornøyelsesinnretningar, må innhente driftsløyve frå departementet før dei kan ta i bruk innretningane. I tillegg må dei ha etablert eit system som kan sikre og dokumentere at dei oppfyller krava i lova, og krava er strenge.
Som ansvarleg styresmakt kan departementet mellom anna gi forskrifter om
- tekniske og driftsmessige krav, inkludert krav til bemanning, redningsberedskap, sikkerheitsstyringssystem og erstatnings- og forsikringsplikt og dessutan unntak for krav til å stille sikkerheit
- godkjenning eller sertifisering av personell som skal utføre oppgåver av tryggingsmessig betydning, og dessutan bruk av slikt personell
- universell utforming av byggverk, innretningar og billettsystem
- behandling av personopplysningar
Helligdagsfredlova
På søndagar og alle heilagdagar gjennom året skal ein vise ekstra omsyn, og ikkje forstyrre heilagdagsfreden med utilbørleg larm. Normalt er det derfor ikkje lov å ha offentlege arrangement mellom klokka 6 og klokka 13 på slike dagar – unnateke på 1. og 17. mai. Du kan søke politiet om løyve dersom du ønsker å ha eit arrangement på ein heilagdag.
I dag er det mange diskusjonar rundt søndagsopne butikkar. Utsalsstader som ligg på typiske turiststader, kan halde ope på søndagar. Men kva må til for at eit område skal reknast som ein typisk turiststad?
Kommunen kan søke Statsforvaltaren om å få eit område godkjent som typisk turiststad for heile eller delar av året. Berre område der salet i dei aktuelle periodane hovudsakleg skjer til turistar, kan reknast som typiske turiststader.
Følgande stader kan ha ope på søndagar
- kioskar og daglegvarebutikkar på inntil 100 kvadratmeter
- utsalsstader på campingplassar i campingsesongen
- kunstgalleri og liknande som sel utstilte gjenstandar
- produksjonsstader som er tilrettelagde for turisme, og som sel varene dei produserer
Kjelder
NHO Reiseliv. (u.å.). Lover og regler for drift. Henta frå /https://www.nhoreiseliv.no/jushjelp-tariff-hms/lover-og-regler-for-drift/
Stiftelsen Lovdata. (u.å.). Lovdata.no. Henta frå /https://lovdata.no/