Frivillige merkeordningar

Dette ei offentleg merkeordning som blir forvalta av Mattilsynet og Stiftelsen Norsk Mat.

Merket gir lovvern til namn på tradisjonelle matprodukt med særpreg som kjem frå eit bestemt geografisk område. Det finst tre ulike nemningar:

• beskytta opphavsnemning

• beskytta geografisk nemning

• beskytta tradisjonelt særpreg

Merket skal sikre at forbrukaren får påliteleg informasjon om opphavet, tradisjonen og dei særeigne kvalitetane til produktet.

Merkeordninga Nyt Norge blir òg forvalta av Stiftelsen Norsk Mat, og dette er det offisielle opphavsmerket for norsk mat og drikke.

Merket blir gitt til produkt som

• er laga av norske råvarer

• er produserte eller vidareforedla i Noreg

• kan dokumentere at bonden har følgt strenge norske reglar som varetek omsyn til dyr, menneske og miljø

Merket skal gjere det lettare for forbrukarane å velje norske matvarer.

Merkeordninga for spesialitet er eigd av Stiftelsen Norsk Mat og er eit informasjonsmerke som blir gitt til dei beste lokalproduserte produkta.

Merket står for "Garanti for spesiell kvalitet og matopplevelse", og det skal gjere det enkelt for forbrukaren å finne norske produkt med særlege kvalitetar.

Produkta må dokumentere at dei har særlege kvalitetseigenskapar når det gjeld råvarene, produksjonsprosessen og/eller vere laga etter særeigne eller lokale oppskrifter.

Brødskala'n er ei frivillig merkeordning for mjøl- og bakeribransjen og er eigd av Baker- og konditorbransjens Landsforening (BKLF).

Merkeordninga skal gjere det lettare for forbrukarane å finne ut kor grovt eit brød er. Brødskala'n viser kor mange prosent heile korn, sammale mjøl og kli det er i brødet i forhold til total mjølmengd.

På emballasjen finn du eit Brødskala'n-symbol og dessutan grovskapgrad angitt i prosent (%).

Denne merkeordninga garanterer at produktet er glutenfritt.

Crossed Grain er ein europeisk standard, og for norske varemerke er det Norsk cøliakiforeining (NCF) som står for lisensieringa.

For å få lisensiering må produktet og produksjonslinja bli testa og godkjend i eit eksternt laboratorium.

Merkeordninga skal gjere det lettare og tryggare for forbrukaren å finne glutenfrie produkt.

Fairtrade er ei internasjonal merkeordning som skal sikre rettferdig handel mellom produsentar i utviklingsland og importørar/forbrukarar i vestlege land.

Formålet med merkeordninga er å sikre betre lønns- og arbeidsforhold for dei tilsette, slik at dei har nok midlar til å investere i produksjonen, lokalsamfunnet og i arbeidet for berekraftig utvikling.

Fairtrade Internasjonal eig merkeordninga.

MSC står for Marine Stewardship Council. Dette er ein organisasjon som jobbar for å hindre overfiske og sikre at det finst sjømat i framtida.

Det blå MSC-merket finst på sjømatprodukt som er garanterte å komme frå eit berekraftig fiske som oppfyller MSC-fiskeristandarden.

Merkeordninga skal dermed gjere det lettare for forbrukarane å velje fisk som kjem frå berekraftige fiske.

Nøkkelholet er ei felles nordisk merkeordning for sunnare matvarer.

For varer med nøkkelholmerket er det eit minimumskrav til innhald av fiber og eit maksimumskrav til innhald av feitt, sukker og salt.

Merkinga skal gjere det lettare for forbrukarane å setje saman eit kosthald som er i tråd med dei offentlege kosthaldsråda.

Ø-merket er ein garanti for at ei vare er økologisk dyrka. Omgrepet "økologisk" er verna, og varer kan berre omsetjast som økologiske når produsenten har godkjenning frå Debio.

Debio er eit kontrollorgan som på vegner av Mattilsynet utøver tilsyn med økologiske produksjonar i Noreg.