Øvingsoppgåver – ioniserande stråling

Kva skjer med atomnummeret og nukleontalet til eit radioaktivt grunnstoff som sender ut:

• ein alfapartikkel?
• ein betapartikkel?

Korleis blir:

• protontalet og
• nøytrontalet

til ein kjerne endra når kjernen sender ut ein alfapartikkel?

Korleis blir:

• protontalet og
• nøytrontalet

til ein kjerne endra når kjernen sender ut ein betapartikkel?

Forklar kva for ein av kjernereaksjonane som er α-stråling, og kva for ein som er β-stråling.

1. $$ {}_{90}^{234} Th\to { }_{91}^{234}Pa $$
2. $$ {}_{84}^{210} Po\to { }_{82}^{206}Pb$$

Når ein radiumkjerne sender ut ein alfapartikkel, får vi denne reaksjonslikninga: $$ {}_{88}{}^{226} Ra \to {}_{86}{}^{222} Rn + {}_2{}^{4}He$$

• Forklar kva tala står for.
• Kor mange nøytron er det til saman i kjernane før og etter reaksjonen?
• Kva er det som blir bevart under reaksjonen?
• Kva vil det seie at halveringstida for radium er 1600 år?
• Kor lang tid går det før eit metallstykke på 2 g radium inneheld berre 1 g radium, mens resten av metallstykket er gjord om til andre grunnstoff?
• Kor mange år går det før eit metallstykke på 2 g radium inneheld berre 0,25 g radium?

Vi måler strålinga frå eit radioaktivt stoff med ein geigerteljar.

Tabellen viser korleis tikkinga per sekund (N) i geigerteljaren minkar med tida. Teikn grafen med N som funksjon av tida t og finn halveringstida for det radioaktive stoffet.

Kva har skjedd med radiumet som opphavleg var her på jorda?

• Kor lang tid vil det gå før alt uranet er borte?
• Kvifor er det heliumgass i gruver med uranhaldige mineral?