Nedkjøling og forfrysingar
Det er vanleg å skilje mellom overflatisk forfrysingsskade og djupare forfrysingsskade.
Overflatisk forfrysingsskade er når personen opplever stikkande smerte. Huda er kvit, kald og stiv. Huda kan bevegast fram og tilbake over underlaget. Når huda blir varma opp, blir ho raud.
Djupare forfrysingsskade er når huda verkar følelseslaus. Ho er hard og kan ikkje lenger bevegast frå underlaget. Når huda blir varma opp, vil ho bli raudleg, og blemmer kan oppstå.
Ring 113 ved alvorleg skade eller dersom du er i tvil. Her vil du få rettleiing og hjelp.
- Ta med personen til ein varm stad med le for vind og kulde.
- Fjern våte og tronge klede.
- Ved forfrysingsskade i armar og bein skal desse bli haldne høgt.
Varm hender og føter i di eiga armhole eller i lunka vatn. For varmt vatn kan skade. - Ansikt og øyre kan varmast ved hudkontakt. Oppvarma tøy kan òg nyttast.
- Ikkje gni frostskadd hud, det kan gjere skaden verre.
- Gi drikke med sukker, gjerne varm drikke.
- Har du ein steril bandasje tilgjengeleg, surr denne forsiktig rundt den frostskadde kroppsdelen.
Du skal vente med å varme forfrysningen dersom
- personen må gå sjølv for å få hjelp. La personen gå dit vedkomande må, først, deretter kan du starte oppvarming.
- oppvarminga ikkje kan gjennomførast heilt. Å starte oppvarming for så å bli nedkjølt igjen, gir større skadde.
Ved alvorleg nedkjøling kan personen bli medvitslaus, følg instruksane for den første undersøkinga.
Forfrysninger. (2018). I I. Johansen og J. Blinkenberg (red.), Legevakthåndboken. Henta 12. desember 2019 frå https://www.lvh.no/skader/termiske_skader/forfrysninger
Frostskader. (2018). I T. Johannessen (red.), Norsk Helseinformatikk. Henta 12. desember 2019 frå https://nhi.no/forstehjelp/akuttmedisin/varmekulde-skader/frostskader/