Balanse, gjentaking og liner

Med balanse meiner vi fordelinga av dei enkelte elementa på biletflata.

Når alle elementa står midtstilte under kvarandre, har vi ein symmetrisk balanse. Vi kan brette arket på midten, og dei to halvdelane vil vere (nesten) som spegelbilete av kvarandre. Symmetrisk balanse skaper ei kjensle av noko klassisk og litt høgtideleg. Men han verkar også statisk (stilleståande) og kan opplevast som keisam.

Dei modernistiske stilretningane som oppstod etter første verdskrigen, brukte asymmetri (det som ikkje er symmetrisk) for å spegle farta i det moderne samfunnet. Med asymmetrisk design kan du uttrykkje alt frå roleg harmoni til energi som sprengjer alle rammer.

Det gylne snittet er ei spesiell form for asymmetrisk balanse. Det gylne snitt er eigentleg eit matematisk omgrep, men som tommelfingerregel kan vi seie at dersom vi deler opp ei firkanta flate i tre like delar både vassrett og loddrett, vil delelinjene liggje omtrent i det gylne snittet. Dei beste fokuspunkta finn vi der linjene kryssar kvarandre, og det er der kunstnaren gjerne plasserer viktige element.

Gjentaking er eit anna verkemiddel som skaper harmoni og heilskap i biletet. Kunstnaren kan for eksempel gjenta småmotiv og detaljar.

Retninga på linene i eit bilete er med på å skape uttrykket.

• Vassrette liner skaper ro og djupn i biletet, slik som for eksempel i fotografiet ovanfor.
• Loddrette liner gir eit inntrykk av høgd, kraft og verdigheit.
• Skråliner skaper spenning og rørsle.