Grøn marknadsføring for ei betre verd

Deltakar:Martin Skadal – Seriegründer og leiar for frivillige organisasjonar

Grøn marknadsføring for ei betre verd

Eg heiter Martin Skadal, er 25 år, bur i Bergen og leier i dag to frivillige organisasjonar. Den eine heiter World Saving Hustle og den andre Altruism for Youth. I tillegg har eg ein "start-up" innanfor media som eg har kalla Rewild Media, og elles gjer eg masse greier der eg prøver å finne ut korleis eg kan hjelpe naturen, dyr og menneske.

For cirka fem år sidan var det mykje som skjedde i familielivet som gjorde at eg hamna i ein depresjon. Mens eg var midt inne i det, og prøvde å finne meininga med livet og korleis eg skulle komme meg ut av depresjonen, gjorde eg veldig mykje research. Eg hugsar at eg las mykje om sjølvutvikling og menneskerettar, som igjen førte til at eg las mykje om klimaendringar og klimakrisa, noko som tok meg vidare til dyr sine rettar. Dette gjorde at eg lærte veldig mykje om verdsproblem. Og så tok det ei anna rar vending: Eg blei buddhistisk munk og prøvde å prosessere alt eg hadde lært. Etter det blei eg aktiv i cirka 15 ulike organisasjonar, og eg prøvde å lære mykje om kva eg skulle bruke livet mitt til, og korleis eg kunne hjelpe andre.

Det å vere ein seriegründer betyr eigentleg berre at ein startar mange ting, tenker eg. Eg har starta i alle fall to frivillige organisasjonar, ein festival og fem bedrifter, og to av dei eksisterer framleis. Det å vere "grønfluenser" betyr at ein bruker sosiale medium og er ein influenser, men rettar søkelyset mot korleis vi kan leve i tråd med naturen, dyr og menneske – altså korleis vi kan leve meir berekraftig. I staden for at eg seier noko sånt: "Hei, bruk 'Martin15' for å kjøpe meir klede", er det meir sånn: "Hei, sjekk ut denne organisasjonen som jobbar for desse gode prosjekta" og andre positive bodskapar i den retninga.

Når eg skal utvikle ein forretningsidé, gjer eg først grundig research innanfor det feltet og det temaet eg vil jobbe med, eller den typen bedrift eller organisasjon eg har lyst til å starte. Å snakke med folk som jobbar innanfor liknande prosjekt, vil eg òg veldig gjerne gjere. Eg held på med altruistiske prosjekt, og altruisme er det motsette av egoisme. Egoisme er å gjere ting for seg sjølv, mens altruisme er å gjere ting for å hjelpe andre. Det eg opplever med altruistiske prosjekt og forretningsidéar, og som eg liker så godt, er at vi eigentleg ikkje har nokon konkurrentar. I ei vanleg businessverd er det gjerne mange som konkurrerer om kundane, men når det gjeld altruistiske prosjekt, er "konkurrentane" dine berre gode venner med same intensjonar. Då er det eigentleg berre å snakke mykje med dei og finne ut om det til dømes er nokre hol ein kan hjelpe dei å tette ved å starte noko nytt. Når eg utviklar ein forretningsidé, hender det ofte at eg endar opp med å hjelpe andre som allereie jobbar med saka.

Når eg skal setje mål, tenker eg på kva vi prøver å oppnå. Kva påverknad vil vi ha, og korleis kan vi komme oss dit? Noko av det viktigaste eg har lært – i alle fall når det gjeld frivilligheit og altruistiske ting – er korleis vi kan hjelpe andre og samtidig ha det gøy og ta vare på kvarandre undervegs. For som eg nemnde, har eg hatt det ganske mørkt sjølv, og då veit eg at det er mange andre som kjem til å oppleve mørke periodar i livet – spesielt når dei les forferdelege ting om korleis naturen, dyr og menneske lid. Då tenker eg at det er ekstra viktig å ta vare på seg sjølv. Så vi prøver å setje realistiske mål, men òg noko målbart – til dømes nokre morosame event. Det er òg viktig for oss å sjekke inn med oss sjølve undervegs.

I samband med eigne prosjekt og marknadsføring pleier eg å bruke sosiale medium og influenservenner i nettverket mitt. Eg har òg nokre venner som jobbar i ulike mediebyrå, og som eg kan sparre litt med om korleis vi best mogleg kan marknadsføre oss. Men vi har ikkje så god økonomi – ikkje akkurat no i alle fall – så noko av det viktigaste for oss i marknadsføring er å bruke det nettverket vi allereie har. Vi har sett at noko av det beste vi kan gjere, er å inkludere mange av dei frivillige som er med i prosjekta i marknadsføringa vår. Du startar på ein måte inst i sirkelen, hos dei næraste, familie og venner, og så held du fram vidare utover i nettverket ditt. I tillegg har vi hatt litt større influenserar som hjelper til med å støtte oss når vi treng det. Dette er samarbeid som er bygde opp gjennom gode vennskap over lengre tid.

Det er kjempeviktig å planlegge marknadsføringa godt. Samtidig har vi merka at noko av det viktigaste for marknadsføringa vår er å sjå til at det vi lagar, er noko vi sjølv synest er skikkeleg gøy. Når vi føler at det er gøy, vil det som oftast bli motteke på den måten. Har vi gjort det for fancy, blir det ikkje så personleg lenger. Då kjennest marknadsføringa meir som reklame, og med tanke på det vi jobbar med, så er ikkje det intensjonen.

Viss du er heilt ny og skal lage ein marknadsføringsplan, trur eg det beste du kan starte med, er å sparre med nokon som ikkje er nye. Du bør altså prøve å få tak i nokon du kan snakke med om prosjektet og marknadsføringa. Det er veldig mange snille menneske der ute som gjerne gir nokre tips. Eg vil òg sterkt tilrå å søke litt rundt på YouTube – sjå kva tips som finst, og som er relevante for den tida vi lever i. Eg trur det viktigaste er å starte med å dokumentere reisa si. Du treng ikkje nødvendigvis å ha alle svara klare og ha gode referansar – berre la folk vere med på reisa. Marknadsfør prosjektet du har lyst til å starte med å legge ut relevant innhald og seie noko om kvifor du synest dette er viktig. Då når du ut til andre som jobbar med det same, og du kan prøve å bygge eit lite nettverk rundt det du gjer. Det er mykje morosamt du kan gjere i starten.

Når det gjeld dette med å treffe folk i ulike kanalar, handlar det veldig mykje om kva målgruppe du har. Mange ulike grupper bruker TikTok, Facebook, LinkedIn og Instagram, men sjølv om du har klart deg bra på éi av plattformene, er du aldri sikra at det vil halde fram med å gå bra. Ein veit liksom aldri når ei plattform plutseleg døyr litt ut, eller om det kjem ein ny konkurrent inn i biletet. Det er smart å vere på ulike plattformer for å sikre prosjektet sitt og nå ulike folk i ulike kanalar. Ein kan vurdere kva innhald som skal kvar ved å sjekke ut kven som bruker dei ulike plattformene. På fantastiske internett kan ein søke opp mykje bra og finne mykje informasjon om kva som er relevant akkurat no. Eg trur faktisk det er det beste, fordi det forandrar seg heile tida. Som oftast bruker eg det digitale berre for å dokumentere kva som skjer i det vanlege livet, til dømes fysiske foredrag og workshops. Vi arrangerer òg mange ryddeaksjonar.

Berekraft er gjennomgåande i alt eg gjer, fordi eg føler at det alltid er ein viktig verdi. For meg betyr berekraft å ta vare på naturen, menneska og dyra rundt meg på ein god måte. Kvar gong eg tek eit val, vil eg at konsekvensane av valet skal ha ein positiv effekt – i verste fall ein nøytral effekt – anten eg skal kjøpe mat, klede eller bestille ei reise. Eg ønsker òg at måten eg kommuniserer på, heilt ned til korleis eg bruker orda mine, skal ha positive effektar. Etter kvart som eg byrja å analysere berekraft i mitt eige liv, skjønte eg at eg hadde eit stort forbetringspotensial. No kjenner eg at berekraft har blitt noko som pregar alt eg gjer. Men eg vil samtidig seie at eg absolutt ikkje klarer det hundre prosent – det er vanskeleg. Likevel tenker eg at det er viktig å prøve så godt ein kan.

Når eg har berekraft som rettesnor, møter eg ofte på ein del utfordringar. Eg kan få tilbakemeldingar på at folk og andre organisasjonar eller bedrifter eg jobbar med, synest eg er litt vanskeleg. Eg samarbeider til dømes med nokre organisasjonar som jobbar bra for dyr sine rettar. Når vi skal bestille noko, og eg kjem med prisar som er litt høgare enn dei andre, kan eg få tilbakemeldingar av denne typen: "Å ja, det stemmer – du bryr deg om miljøet òg." Det kan vere vanskeleg å kommunisere rundt det, og det kan òg vere vanskeleg å faktisk finne berekraftige løysingar. På mange område finst det ikkje gode berekraftige løysingar enno, men ein må berre prøve det beste ein kan.

Når det gjeld berekraft, er det mange studiar som motstridar kvarandre. Samtidig finst det så mange studiar, at du somme gonger kan fremme nesten kva du vil og støtte det med forsking. Då er det viktig å finne fram til det som det er skikkeleg konsensus om. Kva er alle, eller veldig mange, forskarar einige om? Kvar er det gjort mange studiar? Det er ganske vanskeleg å navigere i dette. Og ein siste ting: Det gjer vondt når til dømes politikarar eller bedrifter og organisasjonar har sett seg mål, og så har dei absolutt ikkje nådd måla når fristen har gått ut. Viss vi spolar tilbake til då målet blei sett, var det feiring over å ha sett seg eit godt mål. Når datoen kjem, og målet ikkje er nådd, opplever eg at det ikkje snakkast noko særleg om kvifor det ikkje gjekk så bra. Då snakkar ein heller opp dei neste måla. Eg føler at minnet vårt er ganske dårleg. Så lenge vi har dokument og kan sjå tilbake på faktiske avtalar, er noko av det viktigaste å feilsøke kva som gjekk gale og ha god kommunikasjon rundt det. Men eg har ikkje sett så altfor mykje til det.

Eg er alltid på ei reise der eg prøver å finne ut korleis eg – med DNA-et mitt, omgivnadene og ressursane mine – på best mogleg måte kan hjelpe naturen, dyr og menneske til å ha det betre. Det er eigentleg noko eg gjer konstant. Kva som blir det neste prosjektet mitt, er eg litt usikker på. Akkurat no optimaliserer eg alle prosjekta eg allereie held gåande, og så er eg veldig open for at nye ting plutseleg skjer. Kanskje eg håper på noko nytt?

Eg har eit draumeprosjekt som går ut på å få heile verda til å leve i harmoni saman – menneske, naturen og dyra. Det hadde vore eit heilt "amazing" prosjekt å få til. Tenk om vi faktisk kjem dit at alle forstår kvarandre skikkeleg bra – vi treng ikkje å ha nokon unnskyldningar – alle er forståingsfulle, naturen veks tilbake, og dyra har det fint. Det er eit draumeprosjekt!

Produsert av Både-og for NDLA