Saemien gïele-joekehtsh

Gaajhkh saemien gïelh seamma gïele-maadtoste. Dovletje maadth-saemien gïele åvtanamme jïh jeatjahlaakan sjïdteme dajveste dajvese guktie daelie jiehtebe luhkie saemien gïelh gååvnesieh. Fïerhten saemien-gïelen aaj smaareh-tjïerth, men ibie edtjh dej bïjre daelie soptsestidh.

Nöörjen bielesne golme byjjes saemien gïelh: åarjel-saemien, julev-saemien jïh noerhte-saemien. Gosse daejtie viertiestibie, dle joekehtsh gaavnebe.

Joekehtsh gååvnesieh mejtie almetjh jïjtjh leah dorjeme. Goh saemien tjaeleme-vuekieh evtiesovvin dellie ovmessie bokstaavh fïerhten gïelese veeljin.

Åarjel-saemien bokstaavh:

a, b, d, e, f, g, h, i, ï, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, y, æ, ö, å,

Julev-saemien bokstaavh:

a, á, b, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, ŋ, o, p, r, s, t, u, v, å, æ/ä

Noerhte-saemien bokstaavh:

a, á, b, c, č, d, đ, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, ŋ, o, p, r, s, š, t, ŧ, u, v, z, ž

4. Diftongh

Baakoeh mah diftongh utnieh åarjel-saemien gïelesne, dah seamma baakoeh åenehks vokaalh utnieh julev-saemien gïelesne.

5. Minngie-gietjieh

Baakoeh mah minngie-vokaalh utnieh åarjel-saemien gïelesne, dah eah minngie-vokaalh utnieh julev-saemien gïelesne.