Njaalmeldh teeksti væhtah

Guktie gïelen vueliem nuhtjedh jïh goltelidh

Gïele akte vihkeles væhta njaalmeldh teekstine, jïh mijjieh tjoerebe goltelidh juktie teekstide guarkedh. Dan åvteste njaalmeldh teekste lea auditijve. Muvhten aejkien mijjen gïele lea medijume, mearan mubpiej aejkiej tjoerebe medijh nuhtjedh guktie Tv:m jallh raadijovem gosse edtjebe njaalmeldh teekstem bæjhkoehtidh.

Iemie teeksth

Ibie njaalmeldh teeksth iktegisth soejkesjh. Dah leah iemie jïh eah guhkiem ryöhkh, men mujhtieh eah gaajhkh njaalmeldh teeksth daarpesjh nemhtie årrodh.

• Gosse soptsesteminie ibie daarpesjh hïnnedh soejkesjidh maam edtjebe jiehtedh. Mijjieh maehtebe dallah vaestiedidh jïh ibie daarpesjh vielie goh naan minudth soptsestidh.
• Dïhte guhte saernieh låhka raadijovisnie, maanusem åtna, men seamma aejkien kaanne vielie almetjh studijovesne. Gosse guessieh studijovesne dellie saernie-lohkije tjuara guesside gihtjedh jïh dejgujmie soptsestidh, jïh dellie ij maehtieh gaajhkem soejkesjidh.

Ij-verbaale gaskesadteme

Göökte voelph gïeh sinsitniem vuejnieh mearan soptsesteminie, maehtieh kråahpe-gïelem, mimihkem, jïh gïelen vueliem aaj nuhtjedh. Jis dah ov-sïemes, maehtieh reegkes gïeline soptsestidh, traakestidh jallh vihtsieldidh. Gosse sïemes dah kaanne nihkesjieh. Jis eah guarkah dellie maehtieh gihtjedh.

Smaave baakoeh nuhtjedh

Joekoen geerve tjaeledh öövre guktie mijjieh soptsestibie. Gosse soptsestibie dellie smaave baakoeh nuhtjebe guktie «Ij goh numhtie» , «guarkah», «nov badth», jallh baakoeh guktie «eh», «hm». Gosse baakoeh goh «eh» jïh «hm» nuhtjebe, dellie ibie rikti daejrieh maam edtjebe jiehtedh. Ibie iktegisth ellies raajesh jiehtieh, men gosse raajesidie vuejnebe aktene kontekstesne jallh ektiedimmesne dellie aelhkebe raajesidie guarkedh.

Sjïehtesjamme njaalmeldh gïele

Aktene njaalmeldh teekstesne njaalmeldh gïelem utnebe, men tjoerebe gïelem sjangerasse jïh kontekstese sjïehtedidh.

Ussjedh jis saemien saernieh Tv:sne naemhtie aalka: «Daan biejjien, eh, guktemeslaakan, ov-læhkoe orreme, muvhtene sijjesne, im rikti mujhtieh gusnie, vïenhtem...». Naemhtie maehtebe gåetesne jallh voelpigujmie soptsestidh, men kaanne ij TV:sne jallh radijovisnie sjïehth.

Saernie-saadteginie TV:sne byjjes-gïele nuhtjesåvva. Dïhte guhte saernieh låhka edtja gellie vuartasjæjjah/dåastojh jaksedh jïh dan gaavhtan tjuara sjïere vuekien mietie soptsestidh. Gïele tjuara byjjes, reaktoe jïh veele årrodh jïh seedtije asta soejkesjidh maam edtja jiehtedh.

Sosijaale biehkieh

Sosijaale biehkieh guktie faamoe, tjoele, aaltere, sosijaale- jïh ekonomije-duekie mijjen gïelem tsevtsieh. Noerh gujht maehtieh sjïere vuekine soptsestidh, jïh nïejth jïh baernieh eah daarpesjh öövre dah seamma baakoeh nuhtjedh. Ovmessie barkoeh sjïere faage-gïelem utnieh maam faagide sjïehtedamme.