Mu suonjardeaddji orrunguovlu

Kárta čájeha guđe guovlluin Norggas sáhttá leat eambbo radon eará guovlluid ektui. Kártta vuođđun leat radona áibmomihtideamit viesuin ja geologalaš dilálašvuođat.

Kártta ii sáhte geavahit meroštallat radon-konsentrašuvnna ovttaskas visttiin. Jus háliidat sihkkaris dieđuid radona birra dihto visttis, de fertet mihtidit. Ii leat dušše geologalaš dilalašvuohta mii mearrida man ollu radon lea viessoáimmus, muhto maiddái vistti huksehus ja doaimmaheapmi, ja maid radon-eastadan doaibmabijuid kvalitehta. Dá lea regionála kárta man ii sáhte geavahit viessosadjedásis.

Guovlluin mat leat merkejuvvon alla várrogasvuođain (høy aktsomhet) leat meroštallan ahte unnimusat 20% visttiin lea radon-konsentrašuvdna badjel rávvejuvvon rádjeárvvu, mii leat $$ 200 \frac{Bq}{m^3}$$ vuosttaš gearddis.

Gáldu: Norges Geologiske Undersøkelse

1. Guđet fáktorat mearridit guđe várrogasvuođakategoriijai okta guovlu gullá?
2. Man ollu váikkuha radon rádioaktivitehta dosai man okta olmmoš Norggas oažžu ovtta jagis? Manne lea radona váikkuhus eahpesihkar?
3. Válddat radonvára suohkanis/gielddas gos orut. Lea go seamma várra miehtá suohkana/gieldda? Válddat ja kommentere radonvára iežat orrunguovllus. Gávnnat mii dagaha erohusaid suohkanis/gielddas, jus leat.
4. Makkár doaibmabijut radonsuonjardeami vuostá leat áigeguovdilat iešguđet visttiin du suohkanis/gielddas? Vuođuš doaibmabijuid.
5. Suonjarsuodjalusa ja atomasihkarvuođa direktoráhtta (Direktoratet for strålevern og atomsikkerhet) rávve buohkaid mihtidit radondási iežaset visttis. Mihtidemiid berre čađahit
   • orrunlanjain
   • dálvet
   • unnimusat guokte mánu

   Gávnnat manne mihtidemiid galgá nie čađahit.

6. Govahala ahte barggat teknihkalaš ossodagas muhtin suohkanis/gielddas gos leat ollu guovllut main ferte leat alla várrogasvuohta radonsuonjardeami ektui. Ráhkat diehtosiiddu radona birra suohkana/gieldda ruovttusiidui mas juogát relevánta dieđuid ássis.
   Digaštala mii berre leat mielde diekkár siiddus, ja ráhkat sisdoalu siidui.