Gieddebargu: Abiohtalaš ja biohtalaš dilálašvuođat jogažiin ja jogain

Ulbmil dáinna gieddebargguin lea guorahallat abiohtalaš ja biohtalaš dilálašvuođaid ovtta jogažis dahje jogas, ja geavahit bohtosiid árvvoštallat man ollu nuoskkideapmi jogažis/jogas lea.

Mii sáhttit oalle ollu gávnnahit jogaža dili birra, nuoskkideami dahje suvrudeami ektui, eaŋkilis mihtidemiiguin ja go áicat

• čázi hája
• soarppi ávdnema
• mo čáhci lea olggosoaidnit
• mo bodni lea olggosoaidnit, ja mii doppe šaddá
• bodneelliid ja makkár šlájat dat leat
• luoitimiid, ruskkaid čázis ja čáhcegáttis
• čázi suvrodatmeari, pH-árvvu

Juohke iešvuođa mii klassifiseret cehkiid mielde 1-4`ii - jogaža rájes mii ii leat nuoskkiduvvon, gitta jogaža radjái mii lea sakka nuoskkiduvvon.

1. Merke kártii stašuvnna man iskkat.

2. Válddat guovllu.
3. Geavat skovi, ja klassifisere guđege iešvuođa čázadagas.
4. Deavdde johkačázi lihttái (muorjemeastolásii), ja havsse čázi.
5. Doale báberárkka láse duohken ja árvvoštala ivnni.
6. Geahča lea go čáhci moivvas ja leat go das partihkkalat.
7. Vácce jogaža mielde ja áicca lea go jogas soarpi. Fuom! Nuoskkideapmi dagaha áinnas soarppi mas lea ollu áibmu, ja mii lea alitvielgat dahje ruškeslágan. Goržžiin/guoikkain sáhttá gávdnot lunddolaš soarpi mii lea čoahkis ja lea ruškesvielgat.
8. Deavdde čáhceiskosa bohttalii. Váldde mielde skuvlii mihtidit pH doppe, dahje mihtit dakkaviđe.
9. Guorahala jogaža botni geahččan dihte mii šaddá geđggiin (geahča skovi).
10. Čális leat go ruskat, šlámbarat, kloáhkka luoitin dahje sullasaččat jogažis dahje johgáttis.
11. Deavdde čáži plástalihttái.
12. Lihkala guhkesnađat silliin jogaža botni dakko gokko lea vejolaš, ja bija sisdoalu plástalihttái. Divtte orrut oanehaš, de oainnát ahte smávvaeallážat lihkadišgohtet.

13. Gávnnat mat elliid dat leat. Daid maid it nagot gávnnahit, válddat mielde lásiin skuvlii.

• Čilge erohusa abiohtalaš ja biohtalaš fáktoriin.

• Ráhkat bajilgova abiohtalaš ja biohtalaš fáktoriin mat ledje du oasis jogažis.

• Árvvoštallat nuoskkideami: Gávnna gaskamearalaš árvvu buot iešvuođain, muhto doalat pH-mihtideami sierra. Geavat skovi, ja vuođuš mo klassifiseret jogaža buot mihtidemiid ja áicamiid vuođul. Evttot suvrodatluohká pH-mihtideami vuođul.

• Veardit bohtosiid mat bohtet iešguđet báikkiin seamma čázadagas, ja geahččal árvvoštallat manne leat erohusat, jus leat.

• Mo iešguđet nuoskkidandásit váikkuhit jogaža eallimii?

• Smávvaeallit sáivačázis
• Bodneealleatlas
• Artsorakel-appa (Artsdatabanken), mii muitala makkár šlája leat gávdnan, go govvet šlája