Tjoerebe skaamasjidh girtedh? - Åarjelsaemien voestesgïeline (BF jåa1/jåa2) - NDLA

Hopp til innhold
Oppgave

Tjoerebe skaamasjidh girtedh?

Gellieh mijjeste lyjhkoeh vuelkedh. Jis mijjieh edtjebe gåhkese vuelkedh, dellie mijjieh girtine vuelkebe juktie provnedidh, orre kultuvrigujmie åahpenidh, åesiestidh jallh guessine mïnnedh. Men tjoerebe skaamasjidh jïh vielie klijman bïjre ussjedidh? Maam datne vïenhth?

Laavenjasse

Girtie-skaamoe orre baakoe sjïdteme. Gellieh skaamasjieh gosse dah tjuerieh girtine vuelkedh. Daennie laavenjassesne datne edtjh goerehtidh maam datne jïh dov klaasse dan bïjre vienhtieh. Datne edtjh bïevnesh girtie-fealadimmiej jïh klijmagaasse-luejhtemen bïjre gaavnedh. Daejtie bïevnesidie daarpesjh gosse edtjh teeman bïjre tjaeledh.

1. boelhke

  1. «Byöroe dovrehkåbpoe sjïdtedh girtine vuelkedh.» Maam datne daan bagkesimmien bïjre vïenhth? Buerkesth man åvteste.

  2. Gihtjh dov klaasse-voelpem/lohkehtæjjam maam veanhta? Goltelh, aellieh maam akt jiehtieh.

  3. Vuartesjh programmem «Einig». Daennie programmesne dah digkedeminie jis edtja dovrehkåbpoe sjïdtedh girtine vuelkedh juktie ibie edtjh dan jïjnjem girtedh. Giejnie datne sïemes?

2. boelhke. Girtie jïh klijmagaasse-luejhteme

Goerehth guktie girtine vuelkedh maahta klijmam tsevtsedh. Tjaelieh maam gaavnh. Mujhtieh nedte-sæjroen lïenghkem vöörhkedh, juktie maahtah dam dov gaaltije-læstose tjaeledh.

Raerie! Datne maahtah gaaltijen ussjedammesvoetem lahtestidh gosse edtjh girtie-skaamoen mietie jallh vööste argumenteradidh. Jis dam eensilaakan darjoeh dellie daate maahta dov jïjtjene ussjedammesvoetem nænnoestidh. Gie bïevnesh tjaaleme? Seedtije ussjedammes? Argumenth saakeles? Maehtebe bagkesimmide gååvnesidh?

3. boelhke. Man jïjnjem mijjieh girtebe?

Goerehth statistihkem jïh jeatjah gaaltijh mah maehtieh datnem viehkiehtidh vaestiedidh.

  1. Man gellie almetjh veareldisnie girtine vuelkieh? Nuhtjh proseenth gosse vaestedh.

  2. Gïeh jeanatjommes girtine vuelkieh?

Guktie vierhtieh veareldisnie juakeme? Bïevnesh dov vuajnoem jeatjahtehtieh? Tjoerebe skaamasjidh girtine vuelkedh??

4. boelhke. Digkedh girtie-skaamoem

Digkedh daejtie bagkesimmide:

  1. Manne buerie vaajmojne girtine vualkam.

  2. Mov mïelen mietie almetjh mah åarjese vuelkieh provnedidh, byöroeh skaamesjidh.

5. boelhke. Tjaelieh digkiedimmiem jallh lohkije-teekstem

Veeljh aktem daejstie laavenjassijste.

  1. Digkedh dåeriesmoerem: «Mijjieh byörebe skaamesjidh girtine vuelkedh?»

  2. Tjaelieh lohkije-teekstem. Datne edtjh argumenteradidh mijjieh tjoerebe orrijidh girtine vuelkedh juktie klijmam beerkedh.

  3. Tjaelieh lohkije-teekstem. Datne edtjh bagkesimmien vööste argumenteradidh «Mijjieh girtine vuelkedh girtedh juktie klijmam beerkedh.».

Raerieh lohkije-teekstese

  1. Tjaelieh aktem raajesem. Tjaelieh dov ulmiem daejnie teekstine. Vuesiehtimmien gaavhtan: Mov ulmie daejnie lohkije-teekstine...

  2. Tjaelieh dah vihkielommes argumenth, voestes raajesen nualan.

  3. Tjoerh argumenth meatan utnedh mah jïermijes jïh mah domtesh gåaskoeh. Mujhtieh jis datne rïektesvoeth meatan åtnah dellie datne sagke ussjedammes, enn jis ajve tjaalah: «Mijjieh tjoerebe orrijidh girtine vuelkedh juktie veartenem beerkedh.»

Saemien

Daaroen

bagkesimmie

påstand

ussjedammes

troverdig

ussjedammesvoete

troverdighet

vierhtieh

ressurser

Skrevet av Åsa Abustrand og Liv Karin Joma.
Sist faglig oppdatert 31.05.2021