Ærens mark av Arnulf Øverland

Novella har handling frå første verdskrigen. Kva veit de om denne krigen? Diskuter i grupper:

• Kva land kjempa mot kvarandre i krigen?

• Kvifor blir første verdskrigen kalla ein "skyttargravskrig"?

• Kvifor blir generasjonen som kjempa i krigen kalla "Den tapte generasjonen"?

Les novella "Ærens mark" (1923) av Arnulf Øverland.

Jobb aleine

1. Kva meiner du er temaet i novella? Prøv å formulere det med berre eitt ord.

2. Finn to sitat du synest viser det som er temaet i novella.

Samanlikn med medelevar

1. Samanlikn med andre i klassen. Kva ord skreiv de? Og kva sitat valde de ut?

Jobb aleine igjen

1. Les ned til ”og vi måtte dø eller drepe” på den første sida i novella. Kva kan du seie om eg-forteljaren i novella? Korleis framstiller han seg sjølv og minna sine?

2. Korleis blir livet framstilt i skyttargravene i novella? Og forholdet soldatane i mellom?

3. Kvifor trur du møtet med Gaston gjer så stort inntrykk på eg-forteljaren?

4. Les den siste sida grundig. Korleis unnskyldar eg-personen at han drep Gaston?

5. Meiner du eg-personen har noko val i den situasjonen han er i?

• Kunne han late vere å drepe Gaston?

• Tek Gaston eit val idet han møter hovudpersonen på slagmarka? Grunngi ved å vise til eit sitat.

• Har han ansvar for krigen sin råskap, eller er han ein uskyldig soldat?

Diskuter i plenum

1. Diskuter spørsmåla over i plenum. Legg særleg vekt på det siste spørsmålet.

2. I dialogen mellom hovudpersonen og Gaston er det ein replikk som viser det som kanskje er forfattaren sitt syn på om hovudpersonen er skyldig eller ikkje. Klarer de å finne det?

3. Kva hadde de gjort om de var i hovudpersonen sine sko?

Det er mange teikn på at forteljaren i novella er upåliteleg. Det vil seie at han påstår noko som ikkje er sant, men fleire passasjar i novella hintar om det motsette. Finn passasjar i teksten som viser dette. Tips:

• Blod (Kven i historia er kjend for å ha vaska hendene sine som eit teikn på uskyld?)

• Gjentakande påstandar som kanskje ikkje er sanne?

• "Jeg husker ingen" – men korleis blir sjølve drapsaugneblinken skildra?

1. Les artikkelen om komposisjon i episke tekstar (under).

2. Medan du skriv, skal du skrive ned alle orda som står i parentes i artikkelen.

3. Kva for nokre av desse fagomgrepa meiner du er relevante å bruke på "Ærens mark"?

Skriv eit avsnitt om korleis den upålitelege forteljaren og komposisjonen får fram temaet i novella. Målet er å vise at novella startar i notid med at forteljaren påstår noko om seg sjølv. Men tilbakeblikka viser at han ikkje er til å stole på. Og det er desse verkemidla som særleg får fram temaet.

I avsnittet skal du bruke desse fagomgrepa:

• in medias res

• notidshandling

• tilbakeblikk

• frampeik

• gjentaking

• høgdepunkt

• løysing

Du skal òg bruke sitat frå novella for å grunngi påstandane dine.

1. Finn to–tre sitat der hovudpersonen seier at han ikkje har problem med drapet. Finn i tillegg to–tre sitat som viser kor mykje han bryr seg.

2. Bruk denne temasetninga om du synest det er vanskeleg å setje i gang:

• "Komposisjonen i novella bidreg til at skyldkjensla til forteljaren kjem ytterlegare fram. Det er nemleg ein kontrast mellom…»