Fagartikkel
Kulør, metting og valør
Har du opplevd at det kan vere vanskeleg å få andre til å forstå kva for farge du meiner når du skal beskrive han? Viss du skal diskutere fargar, er det tre omgrep du bør forstå og kunne bruke: kulør, metting og valør.
Denne modellen er inspirert av Munsells fargesystem, som blei utvikla på starten av 1900-talet. Den viser korleis kulør, metting og valør står til kvarandre. Bilete: SharkD / CC BY-SA 4.0
- Kulør beskriv kva for farge i fargesirkelen det er snakk om. Er han blå, gulgrøn eller lilla? NCS bruker kulørtone om ein bestemd farge på fargesirkelen.
- Metting seier noko om fargeintensiteten. Kor sterk er fargen? Viss en farge er blanda ut med svart, kvitt eller grått, har han lågare metting og intensitet enn ein rein farge som ikkje er blanda ut. NCS beskriv metting med kor mykje kulørtheit ein farge har.
- Valøren fortel oss kor fargen høyrer heime på ein lysheitsskala frå svart til kvitt.
Sjå føre deg at du legg fargesirkelen rundt ein sylinder som går frå kvitt i toppen til svart i botnen. Viss fargesirkelen kjem tett på sylinderen med gråtonar, går det ut over mettinga, og fargen blir uklår og utblanda.
Viss du held fargesirkelen langt unna sylinderen med gråfarge, blir den opphavlege, reine fargen beheldt. Flyttar du fargane høgt opp og tett på sylinderen, får du ein farge som er blanda ut med mykje kvitt, mens du i botnen får ein farge med mykje svart. (Sjå utsnittet i modellen over.)