Forsøk: Tettleik og løyseevne til ulike stoff

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Science Photo Library, NTB Scanpix

De skal samanlikne tettleik og løyseevne for ulike stoff og prøve å forklare det de observerer.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Thomas Bedin

Del 1 – bland alle stoffa

1. Hell 1–2 ml av kvar av dei fem løysingane i kvart sitt reagensglas.
2. Kva trur de skjer om de heller dei fire andre løysningane over i reagensglaset med flytande honning? Lag ein hypotese for kva som vil skje med væskene når de blandar dei saman.
3. Hell like delar av kvar av dei fire andre løysningane over i reagensglaset med sirup. Kva observerer de?

Del 2 – alle stoffa i same reagensglas

1. Hell eitt og eitt av stoffa forsiktig over i det same reagensglaset i denne rekkjefølgja:

   1. flytande honning
   2. oppvaskmiddel
   3. vatn
   4. matolje
   5. raudsprit
   Kva observerer de?
   
2. Hald tommelen over opninga på reagensrøyret, og snu røyret opp ned eit par gonger. Kva observerer de?

Del 3 – berekn massetettleiken til stoffa

1. Mål opp like volum av dei ulike stoffa.
2. Veg kvar av løysningane på ei labvekt.
3. Rekn ut tettleiken til stoffa i g/l eller mg/ml.

1. Stemmer resultatet de får ut av forsøket, med hypotesen de hadde i gruppa?
2. Kan vi lage ein teori om kva som skjer når vi blandar løysningar med ulik tettleik? Skriv ned gruppa sin teori.
3. Forklar resultata frå del 1 og del 2 med massetettleiken til stoffa.
4. Kvifor blandar nokre stoff seg?

Spørsmål til diskusjon:

• Kvifor legg feittet seg øvst som eit eige lag?
• Kvifor er det nødvendig å bruke såpe ved vask av til dømes middagstallerkenar?
• Kva restar etter «middagen» kan vaskast bort med berre vatn?