Personleg pronomen i nominativ
Eit personleg pronomen er eit ord som står i staden for eit substantiv. Døme:
Mamma reiser mykje. Akkurat no er ho i Finland.
I staden for mamma kan vi altså bruke ho når det allereie er klart at det er mor vi snakkar om. Ordet ho er eit personleg pronomen.
Vi kan sette dei tyske personlege pronomena i system på denne måten:
eintal | fleirtal | |
|---|---|---|
første person | ich (eg) | wir (vi) |
andre person | du (du) | ihr (de) |
tredje person | er, sie, es (han, ho, det) | sie (dei) |
Høfleg form av det personlege pronomenet finst i både norsk og tysk. På tysk heiter det høflege pronomenet Sie. Vi bruker det både overfor ein person og overfor fleire. Sie tek same verbform som fleirtalspronomenet sie:
Frau Larsen, kommen Sie bitte zur Rezeption.
Meine Damen und Herren, folgen Sie mir bitte!
I Noreg blir den høflege forma brukt svært lite no, men i dei tysktalande landa er det framleis vanlegast at vaksne som ikkje kjenner kvarandre så godt, bruker høfleg form, både i jobbsamanheng og privat.
Ein god grunnregel for deg er å bruke høfleg form overfor vaksne når du snakkar tysk. Det kan godt hende dei deretter ber deg bruke du-form, men det er aldri feil å starte med høfleg tiltale.
Kva form passar best til situasjonen?
Les eksempelsetninga høgt, og gjer deretter om til høfleg form. Fasit finn du på baksida av kvart kort.
I tysk bruker vi pronomena er, sie og es om både personar og ting. Regelen er enkel: Hankjønnsord tek alltid er, hokjønnsord tek alltid sie og inkjekjønnsord tek alltid es. Slik gjer vi som hovudregel også i nynorsk:
Die Lampe ist modern. Sie ist modern. Lampa er moderne. Ho er moderne.
Der Hund ist alt. Er ist alt. Hunden er gammal. Han er gammal.
(I bokmål er det annleis: Her bruker vi han og ho berre om personar. Om dyr og ting bruker vi den.)
Du har no lese om personlege pronomen og løyst oppgåver. Dette bør du kunne svare på no:
Kva er nominativ?
Kva er eit personleg pronomen?
Kva heiter dei norske personlege pronomena eg, du, han, ho, det, vi, de, dei på tysk?
Kva heiter det høflege pronomenet på norsk og på tysk?
Kva form tek verbet når det står saman med det høflege pronomenet på tysk?
Bonusspørsmål: I tysk har dei ikkje noko pronomen som tilsvarer det norske bokmålspronomenet den (hunden = den, lampa = den). Kva bruker tyskarane i staden? Gi eksempel og forklar.
Har du behov for ein liten repetisjon i etterkant? Eller føretrekker du heilt enkelt å gjere grammatikkøvingar med papir og penn? Då kan du bruke vedlegget nedanfor.