Bakteriar
Arvematerialet til bakteriar består av eitt einaste kromosom. Dette ligg ubeskytta i cytoplasma – og ikkje i ein cellekjerne, slik det gjer hos plante- og dyreceller. I tillegg har mange bakteriar små, sirkulære DNA-sekvensar som vi kallar plasmidar. Dette arvestoffet er ikkje naudsynt for bakterien «i det daglege», men informasjonen her kan brukast til å lage enzym som bakterien treng under vanskelege miljøforhold.
Bakteriar har ein cellemembran som slepper næringsstoff inn og fraktar avfallsstoff ut. Utanpå cellemembranen er det ein cellevegg, og han kan vere dekt av eit slimlag. Flagellar og ciliar er organ som blir brukte til bevegelse.
Bakteriar formeirar seg ved todeling. Dette gjer at bakteriane er klonar av kvarandre, og dermed genetisk like individ. Sidan arvestoffet kan endre seg (mutere), er det likevel variasjon mellom bakteriar som stammar frå same celle.
Bakteriar kan òg overføre arvemateriale seg imellom gjennom ulike prosessar. Sidan kvar bakterie deler seg i to ved formeiring, kan nokre få bakteriar raskt auke til mange millionar.
Eit fåtal bakteriar er skadelege for oss. Desse bakteriane kallar vi patogene bakteriar. Bakteriane kan produsere giftstoff som skadar eller hemmar celler i kroppen vår. Vi kan bruke antibiotika, til dømes penicillin, til å kjempe mot skadelege bakteriar.
Mange bakteriar er nyttige for oss menneske. Ja, nokon er faktisk heilt naudsynte.
I tarmen vår bidreg bakteriar til å produsere K-vitamin. Andre bakteriar bidreg til å verne kroppen mot skadelege organismar.
Bakteriar blir brukte både til å framstille matvarer og til å gjere matvarene meir haldbare.
Ved å endre på arvestoffet i bakteriane kan vi bruke dei til å produsere medisinar, til dømes insulin.
Sidan bakteriar er levande, kan vi bruke antibiotika for å kjempe mot dei (frå gresk har vi anti, som betyr mot, og bios, som betyr liv). Nokre gonger blir bakteriar motstandsdyktige mot visse typar antibiotika. Vi seier at dei er resistente. Antibiotikaresistens er problematisk fordi det antibiotikumet vi har, etter kvart vil få mindre effekt. Det vil ta lengre tid å behandle sjukdommar, og sjukdommar som vi tidlegare har rekna som ufarlege, kan bli livstruande.
Ei anna ulempe med antibiotika er at desse medisinane òg tek knekken på dei nyttige bakteriane. Dette gjer at kroppen blir meir sårbar for andre typar infeksjonar.