Forsøk
Demoforsøk: Jodklokke (ikkje-oscillerande)
I dette klassiske eksperimentet kan du forvente ei brå fargeendring, etter ei viss tid.
Jod-klokkereaksjon. Bilete: Science Photo Library, NTB Scanpix / CC BY-NC 4.0
- 0,2 g stivelse
- 30 mL konsentrert eddiksyre (iseddik), CH3COOH (Tryggleiksdatablad for eddiksyre)
- 4,1 g natriumacetat, NaCH3COO (Tryggleiksdatablad for natriumacetat)
- 50 g kaliumjodid, KI
- 9,4 g natriumtiosulfat, Na2S2O3·5H2O
- 10 % hydrogenperoksid, H2O2
- 2 erlenmeyerkolber, 1 L
- begerglas, 250 mL
- Lag ein pasta av 0,2 g stivelse og nokre dråpar vatn i eit begerglas.
- Tilsett 100 mL kokande vatn og rør om.
- Overfør blandinga til ein 1 L erlenmeyerkolbe og fortynn til 800 mL.
- Tilset 30 mL iseddik, 4,1 g natriumacetat, 50 g kaliumjodid og 9,4 g natriumtiosulfat.
- Rør om (bruk magnetrørar) til alt er løyst opp, og avkjøl til romtemperatur.
- Overfør løysinga til ein 1 L målekolbe og fortynn til 1 L.
- Mål ut likt volum av løysninga over og 10 % hydrogenperoksid i kvart sitt begerglas (50 mL eller meir).
- Set det store begerglaset på magnetrøraren og slå han på.
- Bland begge løysingane i det store begerglaset og observer.
- Restar kan tømmast ut i vasken og skyljast ned med vatn.
Dette er ein kjempefin demonstrasjon som kan gjerast nær sagt kor som helst, når som helst. Ha gjerne ein kvit bakgrunn bak begerglaset.