Forsøk: Handtering av smitteavfall

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Science Photo Library

I dette forsøket skal de undersøke ulike metodar for å handtere smitteavfall.

På skulelaboratoriet har vi ikkje tilgang til like mykje utstyr som i arbeidslivet. Likevel må vi finne metodar vi kan bruke for å handtere avfallet vårt på ein sikker måte. Alt avfall som inneheld levedyktige mikroorganismar, og som kan forårsake sjukdom hos menneske eller andre levande organismar, blir rekna som smitteavfall.

Etter dyrking av mikroorganismar er det derfor viktig at dette materialet blir handtert på ein sikker måte, slik at vi ikkje utset oss sjølve eller andre for smitterisiko ved at dei dyrka mikroorganismane blir spreidde rundt i miljøet.

Desinfeksjon er ein prosess som uskadeleggjer mikroorganismar, og som kan brukast for å handtere smitteavfall. Det finst fleire metodar for desinfeksjon:

Varmedesinfeksjon

Vi kan bruke varmt vatn eller vassdamp på temperaturar rundt 85–100 °C. Det er òg mogleg å bruke tørrvarme, men dette krev høgare temperaturar eller lengre verketid.

Kjemisk desinfeksjon

Vi kan bruke ulike kjemikal, til dømes Klorin-løysning (10 %) eller etanol (70 %).

Mikrobølgedesinfeksjon

Mikrobølger kan brukast til å inaktivere mikroorganismar. Pass på at materialet er fuktig, slik at det ikkje tek fyr.

Forbrenning

Vi kan brenne avfallet.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Camilla Øvstebø

Diskuter handtering av smitteavfall generelt og dei ulike metodane for å desinfisere mikroorganismar.

Denne oppgåva kan gjerne gjennomførast som ei gruppeoppgåve der kvar gruppe tek for seg éin metode.

1. Planlegg eit forsøk der de undersøker korleis metoden for desinfeksjon påverkar mikroorganismane de sjølve har dyrka fram. Hugs å risikovurdere forsøket.
2. Etter rettleiing frå lærar skal de utføre forsøket. Fotografer og dokumenter undervegs.
3. Lag ein presentasjon der de beskriv metoden de testa, fordelar og ulemper ved metoden, sjølve gjennomføringa av forsøket og resultata de fekk.

Diskuter og vurder alle metodane og resultata felles i klassen. Kva metode fungerte best for handtering av smitteavfall? Kvifor? Sjå spesielt på desse punkta:

1. Var metoden enkel å bruke?
2. Kor effektiv var metoden?
3. Kva var fordelane og ulempene ved metoden?
4. Kva gjer de vidare med avfallet?

Store norske leksikon. (2019, 5. september). Desinfeksjon. Henta 9. oktober 2020 frå https://sml.snl.no/desinfeksjon

Statens legemiddelverk (2022, 6. januar). Bruk av desinfeksjonsmidler. Henta 18. desember 2022 frå https://legemiddelverket.no/bivirkninger-og-sikkerhet/rad-til-helsepersonell/bruk-av-desinfeksjonsmidler