Storleikar, måltal og måleiningar - Matematikk 1T-Y - NA - NDLA

Hopp til innhald
Oppgave

Storleikar, måltal og måleiningar

Det er viktig å halde orden på måleiningane.

2.1.15

Finn storleiken, måltalet og måleininga i desse døma.

a) Ole har målt høgda si til 185 cm.

Fasit

Storleiken er høgda, måltalet er 185, og måleininga er cm (centimeter).

b) Mathea køyrer bil i 70 km/h.

Fasit

Storleiken er farten (til bilen), måltalet er 70, og måleininga er km/h (kilometer per time).

c) I dag blæs det 12 m/s.

Fasit

Storleiken er farten (til vinden), måltalet er 12, og måleininga er m/s (meter per sekund).

d) Klokka er 14.35.

Fasit

Storleiken er klokkeslettet (eller tida). Her er det to måltal. Det eine, 14, har måleining h (timar), og det andre, 35, har måleining min (minutt).

e) Dhanushi deltek på eit 100-meterløp og bruker tida 13,23.

Fasit

Her er det eigentleg to storleikar. Den eine er strekninga ho spring der måltalet er 100, og måleininga er m (meter). Den andre storleiken er tida der måltalet er 13,23, og måleininga er s (sekund).

1.2.16

a) Rekn ut farten til Dhanushi i den førre oppgåva. Gjer utrekningane både med og utan GeoGebra, og ta med måleiningane i begge utrekningane.

Løysing

Vi bruker formelen for fart, som er  v=st, og får

v=100 m13,23 s=7,56 m/s

b) Kvifor vart ikkje måleininga for farten km/h i oppgåve a)?

Løysing

Måleininga for farten vart m/s fordi strekninga var oppgitt i meter (m) og tida i sekund (s).

1.2.17

Vi har eit rektangel med sidekantar på 4 cm og 2,5 cm. Rekn ut arealet til rektangelet, og vis at måleininga til arealet blir cm2.

Løysing

Vi har at arealet av eit rektangel er lengde multiplisert med breidde.

Utrekning for hand:

A = l·b= 4 cm· 2,5 cm= 10 cm·cm= 10 cm2

Her reknar vi ut cm·cm til cm2 på same måte som vi kan skrive 3·3=32.

Med GeoGebra får vi

1.2.18

Ein suppeboks har ein diameter på 8,3 cm og ei høgde på 13 cm. Kor stort er volumet av denne boksen? Ta med måleiningane i utrekninga.

Løysing

Boksen er forma som ein sylinder. Vi kan slå opp på sida Volum og overflate av ein sylinder for å finne formelen for volumet, som ofte har symbolet V.

V = πr2h= 3,14·8,3 cm22·13 cm= 703 cm3

Alle storleikane som inngår i formelen, har måleininga cm. Sidan storleiken radius skal multipliserast med seg sjølv (han skal opphøgjast i andre), får vi cm3 som måleining på volumet.

Med GeoGebra får vi det same.

Skrive av Bjarne Skurdal.
Sist fagleg oppdatert 18.02.2021