Den flotte raude tomaten, som dei fleste av oss kjenner til, er basen til mange ulike retter. Her skal vi vise deg korleis du kan lage bakte tomatar på glas, tomatconcassé og gelé av tomatvatn.
I Noreg produserer vi mykje tomatar. Dette skjer i drivhus der sollys og varme gjer at tomatane blir raude og smakfulle. Vi har dyrka tomatar i Noreg sidan 1930-talet. Sortane har utvikla seg frå dei vanlege runde tomatane til små cherrytomatar, plommetomatar og klasetomatar.
Den beste måten å oppbevare tomatar på er i romtemperatur, då smaker dei best. Tomatar finst i tallause sortar, har ei rekkje bruksområde og kan lagast til på veldig mange ulike måtar: bakt, grilla, steikt, i suppe eller saus, soltørka, rå, som salat, og det passar til nesten kva som helst.
Oppskrifter
Her finn du oppskrifter på tre ulike måtar å lage til tomatar på: bakte på glas, tomatconcassé og gelé av tomatvatn.
Bakt tomat på glas
Ein ypparleg metode for å ta vare på tomatane og dessutan gi dei varsam varmebehandling slik at dei smaker endå meir.
I denne framgangsmåten blir tomatane bakte på låg varme over lengre tid saman med olje og urter. Dette gjer at den gode smaken av tomatane blir framheva, og tomatane blir på ein måte hermetiserte, noko som gjer at haldbarheita blir lengre.
Kok opp ein stor kjele med salt og vatn, cirka 3 liter.
Lag eit lite snitt med ein kniv på toppen av tomatane. Her er det viktig at du ikkje skjer for djupt ned i tomatkjøtet. Ha tomatane i det kokande vatnet i 1–2 minutt. No skal skalet vere lett å trekkje av.
Ha tomatane i isvatn, og når dei er avkjølte, trekkjer du av skalet. Skalet kan du tørke og køyre opp til tomatpulver.
Legg tomatane på glas lagvis med urter og kvitlauk, tilset olje og sett lokket på.
Sett glasa i omnen på 80 gradar og bak tomatane i to timar.
Denne oppskrifta gir ein type tomat som er fantastisk å ha tilgjengeleg. Det fungerer som eit garnityr til både kjøt og fisk, og det er ein suveren base til tomatsaus, pastarettar eller suppe.
Tomatconcassé
Tomatconcassé er ein teknikk som har vorte nytta i kjøkken over heile verda i ei årrekkje. I utgangspunktet dreier det seg om å fjerne skal og kjerne, der vi til slutt berre nyttar det reine tomatkjøtet.
Kok opp ein stor kjele med salt og vatn, cirka 3 liter.
Lag eit lite snitt med ein kniv på toppen av tomatane. Her er det viktig at du ikkje skjer for djupt ned i tomatkjøtet. Ha tomatane i det kokande vatnet i 1–2 minutt. No skal skalet vere lett å trekkje av.
Ha tomatane i isvatn, og når dei er avkjølte, trekkjer du av skalet. Drypp av tomatane på eit klede.
Del tomaten i fire på langs, og skjer ut innmaten av kvar tomatbåt slik at du berre sit igjen med tomatkjøtet. Skjer så tomatkjøtet i terningar på cirka 5 x 5 mm. Ta vare på innmaten og tomatskalet, det skal vi nytte til det klare tomatvatnet som vi skal lage gelé av.
Når du lagar tomatconcassé, fjernar du både skal og kjerne. Det resulterer i ein rein og konsentrert smak. Tomatconcassé blir ofte nytta i vinaigrettar, salatar eller i supper, og det er viktig at tomatfiletane ikkje får for høg varme, for då smuldrar dei opp og fell frå kvarandre.
Tomatgelé
Det er ofte ei utfordring at innmaten av tomaten ikkje blir nytta, og her skal vi inspirere deg til å lage gelé av tomatinnmaten. Dette er både berekraftig og kreativt. Tomatgeléen blir stiva med agar-agar, noko som gjer at han enkelt kan nyttast på ein vegansk rett.
Å lage tomatvatn er ein fantastisk måte å bruke opp restar på. Viss du bruker god tid på å sile miksen, blir tomatvatnet som blir silt frå, heilt klart. Dette vatnet smaker utruleg friskt og kan nyttast til mellom anna vinaigrettar eller kalde supper. I denne oppskrifta skal vi forklare korleis du kan lage klar tomatgelé.
Køyr tomatane i ein blender. Ha tomatmiksen i eit sileklede, ha silekledet i ein sil over ein bolle, og oppbevar det heile på kjøl over natta.
7–8 store tomatar gir cirka 2 dl væske. Kok denne væska med 2 g agar-agar i 1 minutt.
Sil blandinga over i ein behaldar og set det på kjøl. Skjer geléen i ønskt form når han har stivna, og server. Denne geléen toler varme og kan derfor nyttast som eit varmt garnityr.
