Skapar sosiale medium press og stress?

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Mattis Sandblad

Dei fleste ungdommar på vidaregåande brukar mykje tid på sosiale medium. Nesten halvparten av alle ungdommar bruker sosiale medium to eller tre timar kvar dag, medan litt under ein tredel bruker sosiale medium endå meir (Ungdata, 2019).

På den eine sida kan sosiale medium bidra til auka fokus på kropp og utsjånad. Det kan auke frykta for å gå glipp av sosiale hendingar og skape eit press om å vere pålogga, prestere sosialt og framstå på ein bestemd måte.

På den andre sida kan sosiale medium gi auka sjølvtillit og betre relasjonar til andre. Dei kan òg gjere det lettare for ein del ungdommar å velje kven dei vil ha kontakt med.

Forsking på norske ungdommar har vist at det er ein samanheng mellom bruk av sosiale medium og opplevinga av press og stress. Jo meir tid du bruker på sosiale medium, jo meir sannsynleg er det at du opplever press og stress. Dette gjeld både jenter og gutar, men jentene rapporterer om meir stress og press ein gutane (Ungdata, 2019).

Dei som bruker mest tid på sosiale medium, opplever òg meir kroppspress og har større problem med å takle det pressa dei blir utsette for, enn andre ungdommar. Samtidig er det òg mange ungdommar som opplever at sosiale medium skaper lite eller ikkje noko press og stress (Ungdata, 2019).

At dei som bruker mykje tid på sosiale medium, opplever meir press og stress, betyr ikkje nødvendigvis at det er sosiale medium som er årsaka til problemet. Det kan vere at ungdommar som opplever press og stress, i større grad oppsøkjer sosiale medium. Det kan vere at sosiale medium bidreg til press og stress fordi det blir brukt til å formidle eit bestemt innhald.

Sosiale medium blir til dømes ofte brukte til å formidle bilete av kropp og utsjånad som kan bidra til kroppspress. Då er det ikkje dei sosiale media i seg sjølve som skaper eit press, men heller måten dei sosiale media blir brukte på av nokre ungdommar.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Maskot

Ei norsk undersøking har vist at dei som bruker sosiale medium mykje, har ein tendens til å ha mange venner, sjølv om nokre mannlege storforbrukarar òg rapporterer om meir einsemd (Brandzæg, 2012). Det kan derfor vere at ein moderat bruk av sosiale medium kan vere positivt, medan ingen eller overdriven bruk kan vere negativt for den mentale helsa.

Sosiale medium har òg fått mykje negativ merksemd i media, noko som lett kan skape eit overdrivent dystert bilete. Det kan òg vere at det auka fokuset i samfunnet på psykisk helse gjer at fleire ungdommar enn tidlegare rapporterer om press og stress. Det presset ungdom opplever på sosiale medium, kan òg kome av meir grunnleggjande endringar i samfunnet, som til dømes eit auka fokus på individuelle prestasjonar.

Alt i alt er det vanskeleg å seie kor mykje press og stress sosiale medium skaper. Det er stor variasjon blant ungdommane og mange ulike faktorar som kan vere med å påverke opplevinga av press og stress.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Antonio Guillem

Ein måte sosiale medium kan skape stress på, er gjennom digital mobbing. Mange ungdommar opplever krenkingar på sosiale medium. Det kan vere uønskte bilete, uønskt kontakt eller nedsetjande merknader. Viss desse aggressive angrepa varer over lengre tid, er det mobbing.

Mobbinga kan både vere direkte gjennom nedsetjande bilete eller meldingar eller indirekte gjennom baksnakking, utestenging frå grupper eller utfrysing, der ein til dømes ikkje gir nokon likes.

Digital mobbing kan vere svært belastande. Ofte veit ein ikkje kven som står bak. Det kan òg vere vanskeleg å vite kva baktankar andre har med det dei legg ut, noko som kan føre til auka uvisse og stress. Sidan mobbinga går føre seg på nett, får ein heller aldri pause frå plaginga. Du veit aldri kva som kjem til å dukke opp på skjermen. Dei som blir mobba på sosiale medium, blir ofte òg utsette for fysisk mobbing, slik at dei opplever ei dobbelt belasting.

Mobbing har alvorlege konsekvensar, og vi har alle eit ansvar for å hindre mobbing på sosiale medium. Det er derfor viktig at du seier frå viss du opplever eller blir vitne til mobbing på nett.