Motorberekning

Effekten i motoren er òg viktig. Det er den effekten motoren gir frå seg, som blir oppgitt, den effekten vi får ut «på akslinga». Ut frå den effekten kan vi rekne ut dreiemomentet til motoren, dvs. kor stor belastning motoren kan klare. Momentet kan vi finne ved hjelp av formelen

$\mathrm{M}=\frac{\mathrm{Pa}·60}{2\mathrm{\pi n}}$,

der Pa er den effekten vi får på motorakslinga, n er farten på motoren, og $\pi$ er ein konstant (ca. 3,14).

Momentet måler vi i Nm (newtonmeter).

Den tilførte effekten kan vi berekne etter formelen

$$ {\mathrm{P}}_{\mathrm{t}}=\sqrt{3}·\mathrm{U}·\mathrm{I}·\cos \phi $$,

der U er spenninga motoren er kopla til, I er straumen motoren trekkjer, og cosφ er effektfaktoren. Den produserte effekten til ein motor vil alltid vere mindre enn den effekten motoren får tilført. Motoren «mistar» effekt både i leidningane til viklingane, i magnetiseringskrinsen og i luft- og lagermotstand. Eit mål på kor god motoren er til å overføre den tilførte effekten til akslingane, kallar vi verknadsgraden, dvs. forholdet mellom tilført effekt og utgåande effekt:

$\eta =\mathrm{Pa}/\mathrm{Pt}$

Ein trefasa asynkronmotor er merkt med utgåande effekt på Pa = 650 W. Motoren er kopla til ei spenning på 230 V og trekkjer ein straum på 2,5 A.

1. Kor stor er den tilførte effekten motoren trekkjer frå nettet?
2. Kor god er verknadsgraden $\eta$?

Løysing

a. Den tilførte effekten motoren trekkjer frå nettet:

$$ {\mathrm{P}}_{\mathrm{t}}=\sqrt{3}·\mathrm{U}·\mathrm{I}·\cos \phi =\sqrt{3}·230·2,5·0,8= 796,7 \mathrm{W}$$

b. Verknadsgraden til motoren:

$\eta =\frac{\mathrm{Pa}}{Pt}=\frac{650}{796,7}=0,82$