Hopp til innhald
Fagartikkel

Nivåregulering

I denne artikkelen skal du få sjå korleis vi kan regulere nivået i ein vasstank. Vi skal gå gjennom alle komponentane og vise med film korleis det heile heng saman.

Hovudutstyr i ein nivåreguleringsmodell

For å vise korleis kontinuerleg regulering verkar, kan vi til dømes justere vasstanden i ein tank. Som bruker vi ei som pumpar vatn opp i tanken. I denne modellen køyrer pumpa på likestraum.

Til å måle nivået i tanken treng vi ein (for å måle kor høgt vatnet står i sylinderen). Denne inneheld ein måleomformar som reknar om trykket i tanken til eit analogt målbart elektrisk signal. Dette signalet blir sendt vidare til ein som tek seg av reguleringa. Det gjer han ved å berekne avstanden mellom det målte nivået i tanken og det ønskte nivået i tanken. Dersom nivået er for lågt, gir regulatoren signal til pumpa om å pumpe opp meir vatn. Dersom nivået er for høgt, ber han pumpa om å ta ein pause eller køyre på låg fart. Til slutt har vi også med ei straumforsyning som leverer likestraum til både regulatoren, pumpa og trykktransmitteren.

Alt dette blir så kopla saman etter instruksjonane frå leverandøren. Deretter må vi finjustere innstillingane i regulatoren for å få prosessen til å flyte best mogleg.

Teknisk flytskjema

I større prosessar er det vanskeleg å skaffe seg oversikt over kva dei enkelte komponentane gjer. Derfor er det viktig med gode arbeidsteikningar og standardisert merking av alt utstyr. I tillegg til vanleg anleggsdokumentasjon og koplingsskjema bruker ein også gjerne tekniske flytskjema. Nedanfor ser du eit teknisk flytskjema med forklaringar og bilete frå den aktuelle modellen, og ein film som forklarer samanhengen mellom prosess, komponentar og skjema.

I denne videoen kan du sjå samanhengen mellom komponentar og symbol i tekniske flytskjema. Du vil òg lære litt om korleis slike skjema blir bygde opp. Video: Trond Selstø, Trond Selstø, Tom Knudsen / CC BY-SA 4.0

Innstilling av prosess

Den enklaste måten å stille inn prosessen på er å bruke funksjonen som heiter . Eit døme på ei automatisk optimalisering av ein nivåreguleringsmodell kan du sjå på i videoen nedanfor. Ofte vil det vere nødvendig å justere vidare, og då må ein gå meir teoretisk til verks. Dette kan du lese meir om i den tilknytte artikkelen om optimalisering av prosessar.

Videoen viser korleis ein kan bruke autotuning til å finstille reguleringsprosessen automatisk. Video: Trond Selstø / CC BY-SA 4.0

Relatert innhald

Fagstoff
Optimalisering av prosess

Korleis få eit best mogleg resultat? Optimalisering av ein prosess går ut på å få den prosessresponsen vi ønskjer ved å endre forbruk eller set-punkt.