Hopp til innhald
Oppgåve

Identitetar, likningar og uttrykk

I desse oppgåvene skal du jobbe med uttrykk og øve på å kjenne igjen identitetar og likningar. Nedst på sida kan du laste ned oppgåvene som word- og pdf-dokument.

Oppgåve 1

Sjå på likningane nedanfor. I kvart av tilfella skal du avgjere om vi har ein identitet. Hugs å forklare tankegangen din.

a) x2-16 = (x+4)(x-4)

Løysing

Her har vi ein identitet – vi ser at dette er eit døme på konjugatsetninga. Uansett kva verdi vi set inn for x, er høgre side lik venstre side.

b) x2=16

Løysing

Dette er ikkje ein identitet, for likskapsteiknet gjeld berre for x=±4.

c) (4a)2=16a2

Løysing

Dette er ein identitet. Dersom vi opphøger 4a i 2, får vi 16a2 uavhengig av verdien til a.

d) a3=a·a2

Løysing

Dette er ein identitet, det følger av potensreknereglane.

e) y=3x+5

Løysing

Dette er ikkje ein identitet sidan likskapen berre vil vere oppfylt av spesifikke par av tal. Til dømes er likskapen oppfylt dersom x=1 og y=8.

f) 23 =6

Løysing

Dette er ikkje ein identitet, for 23= 8.


Oppgåve 2

I CAS i GeoGebra kan du bruke dobbelt likskapsteikn for å sjekke om to uttrykk er like. Sjekk likningane under og finn ut kva for nokre av dei som er identitetar, kva for nokre som er likningar med reelle løysingar, og kva for nokre som er likningar utan reelle løysingar.

a) x2x-3+4x8x+3=16x2-9x16x2-18x-9

Løysing

Linje 1 gir at vi har ein identitet.

b) 33x+2-12x+4=x8

Løysing

Linje 1 gir at vi ikkje har ein identitet, så vi sjekkar i linje 2 om vi har reelle løysingar. Vi har altså ei likning med éi løysing. Uttrykka er berre lik kvarandre når x=2.

c) x2+2x=-4

Løysing

Linje 1 gir at vi ikkje har ein identitet, og vi har heller inga likning med reelle løysingar (linje 2).

d) x2+2x=4

Løysing

Vi får at vi ikkje har ein identitet, men ei likning med to reelle løysingar.

e) 33x+2-22x+4=1x

Løysing

Vi har ingen identitet og heller ingen reelle løysingar til likninga.

f) 3x+23-2x+42=x

Løysing

Vi har ingen identitet, men ei likning med éi reell løysing.

g) 16(x+2)2(x-3)=16x3+16x2-128x-192

Løysing

Her har vi ein identitet.

Oppgåve 3

Bestem konstantane a og b dersom uttrykka er identitetar:

a) x2-4x-3=x+ax+b

Løysing

Vi faktoriserer uttrykket på venstresida:

x2-4x-3=x-3x-1

Vi må ha a=-3  b=-1 eller omvendt for at likninga skal bli ein identitet.

b) x2+ax+9=x+b2

Løysing

Vi reknar ut uttrykket på høgre side:

x+b2=x2+2bx+b2

Dette gir oss at b2=9, som vidare gir at b=±b2=±9=±3.

Vi har at ax = 2bx, noko som gir at

a=2b=2·±3=±6

Dette gir løysinga

a=6b=3      a=-6b=-3

c) ax2+8x+6=x+3ax+b

Løysing

Vi reknar ut uttrykket til høgre for likskapsteiknet:

x+3ax+b=ax2+bx+3ax+3b

Dette gir desse to likningane:

6 = 3bb+3a = 8

Vi løyser den øvste likninga og får at b=2. Vi set det inn i den nedste likninga:

2+3a = 83a = 6a = 2

Vi har at

a=2b=2

Oppgåve 4

Nedlastbare filer

Her kan du laste ned oppgåvene som word- og pdf-dokument.