Strukturen på jernbanenettet i dag
Skinnegangane som i si tid blei bygde ut mellom Oslo og landsdelssentra i Sør-Noreg utgjer framleis stamma i jernbanenettet. På skinnegangane går det både person- og godstog. Persontog krev eit sterkt trafikkgrunnlag, og derfor finn vi desse berre mellom og til og frå dei største byane. Godstog er mest konkurransedyktige over lange transportavstandar.
Persontogsamband
Investeringane for å etablere eit jernbanenett er store. I eit lite og langstrekt land som Noreg, der vi til saman berre er fem millionar menneske – mindre enn halvparten av befolkninga i London – er ikkje føresetnadane for å byggje ut eit jernbanenett dei beste.
I dag har vi persontogsamband i form av
- fjerntog-tilbod som bind landsdelane saman
- intercitytog-tilbod som bind Oslo saman med det sentrale Austlandet
- regiontog-tilbod rundt Oslo
- fire lokaltog-tilbod rundt Oslo, Bergen, Stavanger og Trondheim
Godstog
Langs dei same jernbaneskinnene transporterer CargoNet gods mellom 11 norske og 10 svenske byar.
Utfordringar for jernbanen er å auke kapasiteten etter etterspørselen i Oslo-området, både for person- og godstrafikken. Dobbeltspor blir bygde i Oslo for å auke kapasiteten i lokaltogtrafikken. Samtidig er kapasiteten på skifteterminalen på Alnabru under oppgradering, slik at CargoNet kan auke talet på togavgangar.
Når det gjeld investeringar i jernbanenettet, blir krysningsspor på strekningane Oslo–Stavanger, Oslo–Bergen og Oslo–Trondheim prioriterte. Det vil doble kapasiteten for godstransport og gjere nettet meir robust.
NTP 2010–2019
Nasjonal transportplan for 2010–2019 samanfattar utfordringane slik:
Dei intermodale godsterminalane (terminalar for omlasting av gods frå ei transportform til ei anna) får òg auka kapasitet. Utbygginga av dobbeltspor i Oslo-området blir kraftig forseinka. Jernbaneverket prioriterer større nyanlegg på aksen Skien–Lillehammer for å kunne utnytte investeringane som er gjorde på denne strekninga sidan 1990-talet. Stasjonsutvikling med universell utforming blir prioritert langt høgare enn tidlegare.