Frå nabospråk til norsk

Mange av dei idiomatiske uttrykka i eit språk er opphavleg metaforar og tett knytte til kulturen dei har oppstått i. Nærskylde språk har gjerne ein del idiom felles. Uttrykket "å kjøpe katta i sekken" finst for eksempel også i dansk og tysk: "at købe katten i sækken", og "die Katze im Sack kaufen".

Engelskmennene og svenskane derimot kjøper "a pig in a poke" og "grisen i säcken". Dei forstår nok dersom vi snakkar om ei "cat in a bag" eller "katt i säcken", men dei vil straks oppfatte at vi ikkje er morsmålsbrukarar.

I tillegg har sjølvsagt også nabospråk ein del idiom som vi ikkje kan forstå utan å ha lært kva dei tyder. Ein translatør må kjenne til desse uttrykka for å kunne lage ei korrekt omsetjing.

Nedanfor finn du fem svenske og fem danske idiom (faste uttrykk). Omset uttrykka til norsk på ein slik måte at du tek vare på meininga.

Svenske idiom

1. den dagen, den sorgen

2. bli blåst på konfekten

3. få tala till punkt

4. lägga vantarna på något

5. regnet står som spön i backen

Danske idiom

1. holde ørerne stive

2. trille tommelfingre

3. klemme balderne sammen

4. grine røven i laser

5. det er ingen ko på isen

Del 1

Omset dette tekstutdraget frå Astrid Lindgren si bok Pippi Långstrump i Söderhavet (på norsk: Pippi Langstrømpe går om bord) til nynorsk:

Om någon människa skulle komma resande til den lilla, lilla staden och så kanske ett tu tre råka förvirra sig lite för långt bort åt ena utkanten, då skulle den människan få se Villa Villekulla. Inte för att huset var så mycket att titta på just, en rätt fallferdig gammal villa och en rätt vannskott gammal trädgård rundt omkring, men främlingen skulle kanske i alla fall stanna och undra vem som bodde där.

Del 2

Omset dette tekstutdraget frå Astrid Lindgren si bok Pippi Långstrump i Söderhavet (på norsk: Pippi Langstrømpe går om bord) til bokmål:

Om någon människa skulle komma resande til den lilla, lilla staden och så kanske ett tu tre råka förvirra sig lite för långt bort åt ena utkanten, då skulle den människan få se Villa Villekulla. Inte för att huset var så mycket att titta på just, en rätt fallferdig gammal villa och en rätt vannskott gammal trädgård rundt omkring, men främlingen skulle kanske i alla fall stanna och undra vem som bodde där.

Del 3

1. Kva endringar måtte du gjere for at språket i omsetjinga di skulle bli respektive godt bokmål og god nynorsk?

   I den norske utgåva av boka, Pippi Langstrømpe går om bord, er tekstutdraget omsett slik til bokmål:

   Hvis du skulle komme til den ørlille byen noen gang og forville deg i utkanten, så ville du kanskje få øye på villa "Utsikten". Ikke for det at huset er så mye å se på forresten, det er bare slik en gammel falleferdig villa med en slags hage omkring, men kanskje du likevel vil stanse og lure litt på hvem som bor der.

2. Samanlikn denne omsetjinga med di eiga bokmålsomsetjing. Peik på ei setning eller nokre ord der den profesjonelle omsetjaren har vald ei anna løysning enn deg. Kva går forskjellen ut på?

Del 4

I den danske utgåva av boka er tekstutdraget omsett slik:

Hvis du en gang skulle komme til den lille-bitte by og så forvilde dig til udkanten, så vil du måske få øje på Villa Villekulla. Det er jo ikke det at huset er så meget at se på, forresten, det er bare en gammelt falleferdig villa med en slags have omkring, men måske du vil aligevel standse op og undre dig over hvem som bor der."

Peik på nokre typisk danske ord som er forskjellige frå norsk i omsetjinga.