Snorres kongesoger

Islendingen Snorre Sturlason har skrive eller redigert det viktigaste historiske verket i den norrøne epoken. Verket heiter Heimskringla («Kringla heimsins» på norrønt). Verket vert også kalla Snorres kongesoger fordi det inneheld sogene om dei norske kongane frå Halvdan Svarte, som levde midt på 800-talet, og fram til kong Sverre, som levde på same tid som Snorre.

Offentleg eige

Bilete: Christian Krohg

Det er ulike meiningar om Snorre har skrive alle sogene i Heimskringla sjølv, eller om han vore ein slags «redaktør» og også teke med soger som andre har skrive. Nyare forsking stør redaktør-teorien.

I denne boka lét eg skrive ned fråsegner om hovdingar som har hatt rike i Nordlanda, og som har talt nordisk språk, slik eg har høyrt kunnige menn fortelje, og også om nokre av ættene deira, slik det har vorte meg fortalt. [...] ( Sitat frå Snorres fortale til Heimskringla, fritt omsett)

Heimskringla byrjar med soga om den svenske kongeslekta ynglingane. Her fører Snorre den nordiske kongerekkja attende til eit mytologisk opphav. Odin og fleire andre norrøne gudar vert omtalte som historiske personar som utfører djerve bragder. Dette er eigenskapane som sidan kjenneteiknar dei kongsemnene som nedstammar frå gudane i ættledd etter ættledd. «Ynglingesoga» er på den måten med på å legitimere den posisjonen kongen hadde i det norrøne samfunnet.

Dei øvrige kongesogene fortel om personar som vi faktisk veit har levd, men dei er likevel ei blanding av fakta og dikting. «Soga om Olav den heilage» er den mest omfattande. Ho utgjer om lag ein tredel av innhaldet i Heimskringla.

Snorre kom frå ei mektig islandsk ætt og levde i første halvdelen av 1200-talet. Han var hovding og vart den rikaste mannen på Island då han gifta seg med ei velståande enkje.

Snorre var svært ambisiøs og prøvde å verte representant for den norske kongen på Island. For å nå dette målet søkte han støtte hos andre mektige menn på Island. Men planane hans slo feil, og Snorre vart drepen på garden sin av ein leigemordar, utsend av kong Håkon Håkonsson i 1241.