1. Samanlikning
På kinesisk blir dei to mønstera under brukt veldig ofte for å uttrykkje ulike typar samanlikning:
1. A 比 B (更) … – A bǐ B (gèng) …
2. 跟 … 一样 … – … gēn … yíyàng ...
Lat oss sjå på desse eksempla frå dialogen når det gjeld punkt 1.:
a) 今天比昨天更厉害。Jīntiān bǐ zuótiān gèng lìhai. – «I dag er det endå verre enn i går.»
b) 有没有比这个好的？Yǒu méi yǒu bǐ zhè ge hǎo de? – «Har du ein som er betre enn denne?»
Mønsteret i den grunnleggjande forma er slik:
A | 比 | B | ___ |
|---|---|---|---|
| bǐ |
|
|
|
|
|
|
他 | 比 | 我 | 高 |
Tā | bǐ | wǒ | gāo |
Han | samanlikne | meg | høg |
«Han er høgare enn meg.»
Tilstandsverbet som uttrykkjer det aspektet som blir samanlikna, i dette tilfellet 高 gāo, kan ikkje ha adverb framfor seg, med det eine unnataket 更 gèng*. I a) over ser vi at 更 gèng blir brukt for å uttrykkje tydinga «endå». Samanlikn:
他 | 比 | 我 |
| 高 |
|---|---|---|---|---|
Tā | bǐ | wǒ |
| gāo |
|
|
|
|
|
今天 | 比 | 昨天 | 更 | 难受 |
Jīntiān | bǐ | zuótian | gèng | nánshòu |
I dag | samanlikne | i går | ENDÅ | ubehageleg |
«I dag er eg endå verre enn i går.»
*Enkelte gonger høyrer ein
还
hái i staden for
更
gèng. Tydinga er den same.
Merk at 更 gèng / 还 hái blir brukt når ein viss kvalitet allereie er konstatert og ein vil uttrykkje ei samanlikning som går utover dette att. Samanlikn:
他比我高。 Tā bǐ wǒ gāo. – «Han er høgare enn meg.»
他比我更高。 Tā bǐ wǒ gèng gāo. – «Han er ENDÅ høgare enn meg.» (= eg er òg høg; han er høgare)
不 bù kan plasserast framfor 比 bǐ dersom ein vil nekte for ein forskjell:
他不比我高。Tā bù bǐ wǒ gāo. – «Han er ikkje høgare enn meg.»
比 bǐ uttrykkjer ein forskjell mellom to ting og spesifiserer aspektet som blir samanlikna (i form av tilstandsverbet som blir brukt, for eksempel 高 gāo – «høg» – 有钱 yǒu qián – «rik» – 帅 shuài – «kjekk» – osv.). For å uttrykkje likskap (som er eller ikkje er tilfelle) bruker ein mønsteret 跟 … 一样… gēn … yíyàng ... Eksempel:
我 | 跟 | 他 | 一样 | 高 |
|---|---|---|---|---|
Wǒ | gēn | tā | yíyàng | gāo |
Eg | med | han | lik | høg |
«Eg er like høg som han.»
Nekting blir gjort ved å plassere 不 bù i konstruksjonen, med to alternative posisjonar:
我 (不1) | 跟 | 他 | (不2) | 一样 |
|---|---|---|---|---|
(bù1) | gēn | tā | (bù2) | yíyàng gāo |
Eg | med | han |
| lik høg |
«Eg er like høg som han.»
1. 我不跟他一样高。 Wǒ bù gēn tā yíyàng gāo. – «Eg er ikkje like høg som han.»
2. *我跟他不一样高。 Wǒ gēn tā bù yíyàng gāo. – «Eg og han (vi) er ikkje like høge.»
*Fordi 跟 gēn òg kan fungere som ein samordnande konjunksjon, «og» (samanlikn med 和 hé), og dermed danne eit fleirtalssubjekt (understreka), kan setninga tolkast på to måtar i unegert form:
我跟他一样高。 Wǒ gēn tā yíyàng gāo = «Vi (eg + han) er like høge.» / «Eg er like høg som han.»
Igjen, samanlikn dette:
我跟你 不一样高。 Wǒ gēn nǐ bù yíyàng gāo. – «Eg og du er ikkje like høge.»
我不跟你一样高。 Wǒ bù gēn nǐ yíyàng gāo. – «Eg er ikkje like høg som deg.»
Eksempelet frå dialogen har same struktur, men har ikkje noko tilstandsverb som uttrykkjer kvaliteten som blir samanlikna etter 一样:
这个药（我吃过，）
跟
我家里的
一样
Zhè ge yào (wǒ chīguo,) gēn wǒ jiālǐ de yíyàng.
Merk at 一样 yíyàng òg kan brukast åleine som predikat. Eksempel:
这两件衣服颜色一样。 Zhè liǎng jiàn yīfu yánsè bù yíyang. – «Fargane på desse to klesplagga er ikkje like.»
2. 多 duō brukt adverbialt
多休息几天就应该好了。 – «Kvil deg godt i nokre dagar, så burde du bli bra.»
Duō xiūxi jǐ tiān jiù hǎo le.
多 duō – «mykje»/«meir» – kan òg fungere adverbialt og uttrykkje tydinga «å utføre (VERB) i stor/større grad». Eksempel:
如果你想写好看的字，你必须多练习。Rúguǒ nǐ xiǎng xiě hǎokàn de zì, nǐ bìxū duō liànxí. – «Dersom du vil skrive pene teikn, må du øve mykje.»
请多关照！(høflegheitsuttrykk) Qǐng duō guānzhào! – «Ver venleg å ta mykje kontakt / gi merksemd.»
天热了，多喝水。 Tian rè le, duō hē shuǐ. – «Det er blitt varmt no. Drikk masse vatn.»
Samanlikn dette:
1. 看很多书。 Kàn hěn duō shū. – «Lese mange bøker.»
2. 多看书。 Duō kàn shū. – «Les(e) mykje.»
I den øvste setninga beskriv 多 duō mengda bøker. I setninga under beskriv 多 duō handlinga «å lese», og at dette blir gjort i stor grad. Nyanseforskjellen ligg i at i setning 2. blir 多 duō brukt til å beskrive måten subjektet utfører handlinga «å lese» på, mens i setning 1. gir 多 duō ei nøytral beskriving av mengda av objektet. Avhengig av kontekst vil 多 duō i dette tilfellet kunne omsetjast med både «mykje» og «meir».