Forklaringar til grammatikk i leksjon 9

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Ole Fossgård

Nomen på kinesisk skil ikkje mellom eintal og fleirtal som på norsk, der vi skil mellom for eksempel «bil» og «bilar». Konteksten avgjer om substantivet refererer til éin eller fleire av det det er snakk om. Likevel finst det nokre tilfelle med eksplisitt fleirtalsmarkering av nomen på kinesisk, men desse er avgrensa til spesifikke situasjonar og blir forklarte der dei dukkar opp.

I uttrykket 一些 yìxiē fungerer 些 xiē syntaktisk som eit målord, men erstattar det målordet som elles ville ha stått mellom talet og substantivet. Samanlikn:

Både 新衣服 xīn yīfu og 各种各样的商店 gèzhǒng-gèyàng de shāngdiàn er nominalfrasar. Samanlikn:

Har kjerna i ein nominalfrase eit einstavingsadjektiv framfor seg, modifiserer dette kjerna utan at 的 de er nødvendig å ha med. Har attributtet derimot meir enn éi staving, er 的 de som regel nødvendig, som når 各种各样 gèzhǒng-gèyàng (fireteiknsfrase) står som attributt og modifiserer kjerna 商店 shāngdiàn.

Merk at nomen er friare når dei fungerer som attributt. Dei treng ikkje 的 de, sjølv om attributtet (som òg er eit nomen) har éi eller fleire stavingar:

Her blir det illustrert godt korleis det å ha kjennskap til ordklassen til orda kan hjelpe deg med å konstruere rette setningar på kinesisk, ettersom ordklassen til ordet avgjer kva grammatiske eigenskapar ordet har.

一下 yíxià fungerer som eit verbsuffiks (noko som blir lagt til på slutten av eit ord) for å uttrykkje at verbet blir utført i liten grad eller over kort tid. Samanlikn:

Merk at 一下 yíxià modifiserer verbet, mens 一点 yìdiǎn modifiserer eit påfølgjande nomen (一点 yìdiǎn blir teke opp i seinare leksjonar). Samanlikn:

看一点书 kàn yìdiǎn shū seier at mengda som blei lesen, var liten, uavhengig av kor lang tid det tok. 看一下书 kàn yíxià shū uttrykkjer at det blei lese ei lita stund, men seier ikkje noko om mengda som blei lesen.

要 yào har fleire tydingar og er delvis nemnd tidlegare. For ordens skyld nemner vi dei viktigaste tydingane og bruksmåtane her:

要 yào kan òg i overført tyding (frå punkt 2 over) tyde «å koste». Eksempel:

Sjå òg punkt 7 i leksjon 7.