Fokusord
Det er viktig å kunne nokre faglege ord og omgrep når du skal lære om komposisjon. Vidare vil du finne øvingar du kan gjere for å bli betre kjent med dei følgjande fokusorda:
geometrisk og organisk form
kontrastar
rytme
rørsle
balanse
symmetri og asymmetri
det gylne snitt
Geometrisk form
konstruerte og nøyaktige former
sirkel, trekant, rektangel, firkant, pentagon og heksagon
blir teikna ved bruk av linjal og passar
Organiske former
frie former
uklart omriss
høyrer naturen til
Øving 1
Tema: arkitektur
Fotografer arkitektur eller interiør som viser geometriske former og linjer, i nærområdet ditt.
Fotografer arkitektur eller interiør som viser organiske former og linjer.
Kontrastar
Alle komposisjonar bør ha kontrastar for å skape liv og merksemd. Store ulikskapar skaper store kontrastar, liv og spenning. Små kontrastar gir eit rolegare uttrykk. Du kan jobbe med fleire ulike kontrastar. Nokre av desse er
fargekontrast
formkontrast
storleikskontrast
materialkontrast
Øving 2
- Tema: arkitektur
- Fotografer kontrastar i nærområdet ditt.
Ta nært utsnitt av motivet.
Finn minst eitt motiv med kontrastane storleik, form, farge, lys og material.
Rytme
Rytmar er gjentakingar av element. Rytme har med inndeling å gjere,
anten jamt og symmetrisk eller ujamt og asymmetrisk.
Rørsle
Rørsle i ein komposisjon handlar om fart, retning, aktivitet og kraft. Rørsle i eit design skaper eit spennande og dynamisk uttrykk og er det motsette av ro og harmoni. Diagonale linjer, bølgjer eller s-linjer skaper rørsle, spenning, djupn og dynamikk.
Ro
Retninga på linjene i eit bilete er med på å skape uttrykket. Horisontale og vertikale linjer skaper ro. Vertikale linjer gir eit inntrykk av høgde, kraft og verdigheit. Geometriske former er konstruerte, rette og stabile. Slike former er meir statiske og vil skape meir ro. Pyramiden er ei geometrisk form som har eit lågt tyngdepunkt, og uttrykkjer harmoni, ro og stabilitet.
Øving 3
Tema: arkitektur
Gå på jakt og fotografer utsnitt med rytme, bevegelse og ro på skolen din, både ute og inne.
Komposisjon
Når vi skal plassere element i ein komposisjon, har vi ulike verkemiddel. Komposisjonsprinsipp vi kan bruke, er til dømes det gylne snitt eller tredelsregelen, symmetri eller asymmetri.
Det gylne snitt og tredelsregelen
Det gylne snitt er ei deling av ei linje eller flate som vi opplever som harmonisk. Komposisjonsprinsippet har vore brukt sidan antikken. Det skaper asymmetrisk balanse.
Tredelsregelen går ut på det same, men det er ein raskare og enklare metode. Dersom du tenkjer deg at du deler flata i produktet eller arbeidet ditt i tre delar horisontalt og vertikalt, vil du få eit rutenett med ni ruter. Du kan plassere eit blikkfang, eit hovudmotiv eller eit element langs linjene eller i eitt av dei fire punkta der linjene kryssar kvarandre.
Balanse
Ordet balanse betyr "likevekt", og vi søkjer som regel etter balanse i omgivnadene våre. Med balanse meiner vi fordelinga av dei enkelte elementa i ein komposisjon. Når du lagar eit produkt, er det viktig at vi ikkje opplever det som at det vippar mot den eine eller andre sida. Det kan vere symmetrisk balanse eller asymmetrisk balanse.
Asymmetrisk balanse
Asymmetrisk balanse er når det er ulik visuell vekt på objekta som balanserer kvarandre. Asymmetri skaper rørsle og spenning.
Symmetrisk balanse
Symmetrisk balanse er når produktet er balansert med høvesvis like objekt på kvar side av ein tenkt akse. Symmetrisk balanse skaper harmoni, ei kjensle av noko klassisk og litt høgtideleg, men balansen verkar òg statisk eller stilleståande og kan opplevast som kjedeleg.
Øving 4
Fotografer arkitektur i nærområdet ditt. Bruk det gylne snitt i utsnitta dine.
- Leit deretter etter asymmetri og symmetri i motiva du fotograferer.