Observasjonar i arbeidet

Dei to viktigaste måtane å innhente informasjon om brukarar på er å observere og å samtale. For å observere må du nytte sansane dine.

Å bli flink til å observere krev trening. Den som har lang erfaring, opparbeider seg eit "klinisk blikk", som betyr at ein veit kva ein skal sjå etter, og fort legg merke til endringar i tilstanden til brukaren.

Det kan få store konsekvensar for ein brukar viss du som helsefagarbeidar overser ein raud flekk på ein hæl, eller at du ikkje lyttar til signal som tyder på at han eller ho har smerter.

Det er viktig at du veit

• kva du skal observere
• korleis du skal observere
• når du skal observere

I denne samanhengen omfattar allmenntilstanden både den fysiske og den psykiske sida ved den generelle helsetilstanden til brukaren. Fleire forhold kan gi deg opplysingar om allmenntilstanden til brukaren, til dømes dette:

• Kva meiner brukaren sjølv om sin eigen allmenntilstand?
• Korleis er hudfarge, temperatur, blodtrykk, matlyst, vekt?
• Tek brukaren ansvar for sin eigen personlege hygiene?
• Korleis har brukaren det psykisk?

Det kan vere vanskeleg å observere om ein person trivst eller ikkje, sidan det er stor forskjell på korleis trivsel kjem til uttrykk. Likevel kan det vere nokre felles haldepunkt:

• Kva og korleis svarer brukaren når du spør korleis vedkommande har det?
• Verkar brukaren unormalt passiv eller trist?

For å vite kva og korleis du skal observere i ulike situasjonar, må du ha kunnskap om vanlege sjukdomsteikn og avvik frå det normale. Viss du skal hjelpe ein pasient med ein bestemd sjukdom med morgonstellet, må du ha kunnskap både om den generelle helsa til personen og spesifikt om sjukdommen for å kunne gjere gode observasjonar.

Observasjonar av omgivnadene til brukaren kan vere å leggje merke til forhold som

• ramma rundt brukaren (nærleik, nabolag og miljø)
• samhandling med familien, naboane og personalet
• det sosiale nettverket til brukaren, buforhold og økonomi

I arbeidet med å observere og kartleggje hjelpebehovet til brukaren er det viktig at du samarbeider tett med brukaren, pårørande og resten av personalgruppa. De må dele erfaringar med kvarandre og samanlikne observasjonar. Ei oppsummering av det de har kome fram til, blir rapportert og dokumentert slik at brukaren slepp å svare på dei same spørsmåla kvar gong det kjem nytt personale.