Fagartikkel
Sentralmål. Typetal
Sentralmål er verdiar som fortel oss noko om resultatet for ei gruppe som heilskap.
Bilete: PantherMedia, NTB scanpix / CC BY-NC-SA 4.0
Sentralmåla seier noko om kor «tyngdepunktet» av observasjonar ligg. Vanlege sentralmål er typetal, gjennomsnitt og median. For å forklare desse omgrepa ser vi igjen på resultata frå matematikkprøva i klassen til Mary Ann:
4 2 5 3 3 2 5 4 1 3 2 2 5 3 1 4 2 5 3 2 4 3 6 2 5 3 2 5 5 4
Typetalet er den verdien i eit talmateriale som er «mest typisk», dvs. den verdien som førekjem flest gonger. På matematikkprøva var det heile åtte elevar som fekk karakteren 2. Karakteren 2 førekom oftast. Typetalet for dette datamaterialet er derfor 2.
| Karakter | Frekvens |
|---|---|
| 1 | 2 |
| 2 | 8 |
| 3 | 7 |
| 4 | 5 |
| 5 | 7 |
| 6 | 1 |
Det er ikkje alltid slik at typetalet gir eit rett inntrykk av gruppa som heilskap. Gjennomsnittet gir ofte betre informasjon.