Øving med ordklassar
Kva skil ordklassane frå kvarandre?
Vi deler inn orda i språket i grupper som vi kallar ordklassar. Når vi deler inn orda, ser vi på tre slags eigenskapar ved dei:
- om dei kan bøyast
- kva slags betydning dei har
- om dei kan vere sjølvstendige setningsledd (men det er ikkje det sentrale her)
Oversikt over dei ti ordklassane
- Substantiv er namn på personar, dyr og ting. Substantiv kan bøyast, til dømes ein penn – fleire pennar.
- Verb er ord som beskriv ei handling, ein prosess eller ein tilstand, til dømes å hoppe, å raudne, å kvile. Dei kan bøyast, til dømes å gå, går, gjekk, har gått.
- Adjektiv er ord som beskriv ein eigenskap ved nokon eller noko. Adjektiv kan bøyast, til dømes adjektivet "fin" i ein fin kjole, eit fint sjal, tre fine blomstrar.
Pronomen er ord som erstattar substantiv eller substantivfrasar: Jenta var glad – Ho var glad. Foreldra hans har komme – Dei har komme.
Adverb er småord som står til verbet og fortel når, kvar og korleis noko skjer, til dømes snart, her, fort.
Adverb kan òg stå til eit adjektiv eller eit adverb, som i setninga "Dei er veldig snille", der adverbet "veldig" står til adjektivet "snille".Preposisjonar er småord som ikkje blir bøygde. Dei står framfor eit substantiv eller pronomen: i byen, etter ferien, med glede, for oss.
Bestemmarord står saman med eit substantiv og bestemmer det nærare. Bestemmarord er mengdeord, peikeord og eigedomsord, til dømes ein, han, dette, min.
Konjunksjonar bind saman sidestilte ord, setningsledd eller heile setningar. Slike bindeord er og, eller, men, for, så. Dømesetningar: Kaffi eller te? Rafael lagar maten, men eg hjelper til.
Subjunksjonar er ord som innleier leddsetningar. Døme er fordi, at, om, som, då, når, dersom, viss, før, endå.
Interjeksjonar er ubøyelege, dei har alltid same form. Døme: Huff! Ja!