Kva er teknologi?
Teknologi blir ofte knytt til ting som gjer livet vårt enklare og forhåpentleg betre: oppvaskmaskinen, bilen og datamaskinen. Men dersom du spør folk om teknologiar som mobiltelefonar og smarthus har gjort livet deira enklare og betre, vil du nok få ganske ulike svar alt etter kven du spør.
Teknologi er ikkje noko særeige for vår tid. Vi menneske har til alle tider vore opptekne av å gjere kvardagen vår enklare, og dei tidlegaste menneska måtte bruke teknologi for å overleve. Ein stein på bakken hadde potensial til å bli eit nyttig verktøy og dermed ein ny type teknologi for 200 000 år sidan.
Teknologi kan altså vere den nyttige tingen. Det kan vere ostehøvelen som gjer det lettare å skjere ost, bilen som gjer at vi kan flytte oss over lengre avstandar, og mobilen som gjer at vi kan ha kontakt med andre. Ja, og steinen som blir teken opp frå bakken og nytta som reiskap.
Døme på teknologi som ting: spade, fjernkontroll, mobiltelefon.
For at ny teknologi skal oppstå, må nokon ha eit behov eller ein idé om kva vi treng, og kva som er nyttig for oss, før vi har sett det og brukt det. Derfor handlar teknologi også om prosessen som gir oss ny teknologi.
Døme på teknologi som prosess: å få ein idé, finne opp noko nytt, designe noko, forbetre noko som allereie finst.
For å utvikle noko nytt og lage det treng vi kunnskapar om korleis vi skal gjere dette. Dette blir gjerne kalla teknikkar eller metodar. Tradisjonelt har dette vore sentralt i handverkaryrka, og vi kan seie at teknologi har sitt utspring i desse. I dag er teknologi tett knytt til ingeniøryrka og blir også brukt for å gi namn til heile fagområde, som til dømes digital teknologi, bioteknologi og velferdsteknologi.
Døme på teknologi som kunnskap: kunne genmodifisere ein bakterie, vite korleis du får poteter til å gro, kunne sveise saman to metallbitar.
Det er tydeleg at teknologi er eit vidt og nokre gonger litt uklart omgrep. Kanskje er det ikkje så farleg om vi bruker omgrepet ulikt, men det kan vere nyttig å vere merksam på at teknologi er mykje meir enn den "smarte tingen".
Teknologien påverkar oss menneske, og nokre gonger får teknologien heilt andre konsekvensar enn det som var hensikta. Det er ikkje nødvendigvis dumt, men dersom vi mistar kontrollen over teknologien og den teknologiske utviklinga, kva skjer då?
Hansen, P.K. (u.å.). Hva er teknologi? I naturfag.no. Henta frå https://www.naturfag.no/artikkel/vis.html?tid=1995107
Voll, L.O. og Vinje, B. (2018). Teknologi i realfagene. Universitetet i Oslo og Matematikksenteret, NTNU. Henta frå https://realfagsloyper.no/sites/default/files/2018-11/teknologi%20i%20realfagene.PDF