Forsøk

Forsøk: Tørkeprosessen i treverk

I denne oppgåva skal de undersøkje tre variablar som alle vil seie noko om tørkeprosessen til ein trebit.

Utstyr

ein utskoren bit av nyleg felt gran eller furu – dette kan vere ein plankebit på 25–30 cm, gjerne med litt bork på kanten
fuktmålar for treverk
vekt med presisjon på minst heile gram

Gjennomfør målingane med jamne mellomrom – minst to gonger i veka, men gjerne kvar dag.
Pass på at trebiten har omtrent like omgivnader heile tida. Til dømes vil det vere ugunstig at han ligg i vindaugskarmen og blir påverka av om det er sol eller ikkje.

Tips

De kan bruke ein vanleg fuktmålar for tre og betong. Følarane på målaren trengjer nokre millimeter inn i treverket og måler prosentinnhaldet av vatn i overflata.
De kan forlengje følarane ved å slå to spikrar inn i treverket og på den måten måle fukta til dømes 5 centimeter inne i plankebiten.
Viss de har noko bork att på trestykket, kan det vere ein idé å måle her òg. Då vil de kunne sjå om borken bidreg til å halde på fukta.
Bruk gjerne andre tresortar som de har tilgang til.
Grupper i klassen kan undersøkje trebitar av ulike storleikar.

Lag eit oppsett ved hjelp av eit rekneark som viser målingane av
- vekta av trebiten
- fukta i overflata
- fukta midt inne i trebiten (skriv ned kor djupt)
Lag kurver som illustrerer utviklinga i tørkeprosessen.
I tillegg kan de registrere synlege endringar i trebiten. Dette kan de dokumentere med bilete og eventuelt ein timelapse-film.

Kva viser resultata?
Finn ut kva fukt bør det vere i trevirket før det blir rekna som tørt.
Har du forslag til forbetringar eller utvidingar av forsøket?
Kva meiner vi med påstanden «Tre er eit levande materiale»?
Kvifor bør treverket vere tørt før vi bruker det i ein konstruksjon eller overflatebehandlar det?
Diskuter om tørking av treverk bør gå føre seg innandørs eller utandørs.