Interaktivitet – ein aktiv mediebrukar

Før var kommunikasjon frå media einvegs der media sende ut tekstane og programma sine, og du var ein passiv mottakar som tok i mot innhaldet utan å kunne påverke det. No har det vore meir og meir tovegskommunikasjon der du som mottakar er aktiv og kan påverke innhaldet.

Eit eksempel er at ein TV-sjåar kan sjå på konkurranseprogram og røyste på deltakarar og dermed påverke kven som vinn, mens at du før fekk servert alt ferdig utan moglegheit til å bestemme kva som skal skje. At brukaren kan påverke det han skal sjå eller oppleve på til dømes ei nettside eller i ei forteljing, er interaktivitet.

I dataspelverda får du ofte bestemme kva for avatar du skal spele med, kva for bil du skal køyre og kva som skal skje i gitte scenario. Filmar og seriar har tradisjonelt vore lineære forteljingar med ei utvikling. No finst det multilineære seriar og filmar der du som publikum kan bestemme korleis forteljinga skal utvikle seg.

Det er mange ulike måtar mediebrukarar kan navigere på i eit medieuttrykk. Spesielt nettmedium og nettaviser opnar opp for mange ulike typar interaktivitet. I ei vanleg nettavis må du gjere ei rekkje val. Ei papiravis og nettavis opnar opp for at du sjølv kan bestemme kva du ønskjer å sjå eller lese og når det skal skje.

I nyheitssendingar på TV og radio, derimot, er det ikkje slik. Du får presentert ei viss mengde nyheiter som er sett opp i ei prioritert rekkjefølgje av redaktøren, og det er bestemt kva som kjem først og sist og kor lange innslaga er.

Trykk på punkta på illustrasjonen under, og sjå ulike måtar ei nettavis kan vere interaktiv på.

Tidlegare dominerte lineær-TV som medieunderhaldningstilbod, og det var ikkje så mange alternativ. Publikum fekk det same tilbodet. No finst det mange strøymetenester, og dei fleste TV-kanalane har i tillegg eigne nett-kanalar der du som mediebrukar sjølv kan velje kva du ønskjer å sjå og når. Konkurransen om oppmerksemda til publikum er større, og det er du som mediebrukar som bestemmer kva du vil sjå på.

At publikum kan bidra i TV-program, er ikkje heilt nytt. I talentprogram kan publikum ringje inn eller sende SMS og røyste på favoritten sin, og det har dei gjort i fleire tiår. Den teknologiske utviklinga har opna opp for enda meir brukarmedverknad.

Interaktiv laurdagsunderhaldning

I 2018 lanserte NRK det direktesende underhaldningsprogrammet Alle mot 1, der ein deltakar i studio skulle gjette utfallet av ei rekkje eksperiment. I tillegg kunne TV-sjåarane konkurrere mot deltakaren i sanntid gjennom ein app ved å gjette utfallet på dei same eksperimenta. Kva deltakaren gjetta, gjennomsnittet av kva publikum i Noreg gjetta og det faktiske resultatet påverka kva pengesum deltakarar og publikum skulle få. Deltakar og publikum konkurrerte om til saman 100 000 kroner i kvar episode.

Sjå biletserie frå Alle mot 1:

Sosiale medium som Facebook, YouTube og Instagram er viktige kanalar for kommunikasjon der både privatpersonar og profesjonelle aktørar lagar innhald. Mange lever av å lage underhaldning i sosiale medium.

Respons og tilbakemeldingar til medieskaparen gir publikum moglegheit til å bestemme innhaldet. Nokre youtubarar har til og med direktesendingar der du kan medverke direkte til kva som skal skje vidare, gjennom til dømes kommentarar og pengedonasjonar.

Persvold, A. Z. (2018, 8. mai). Interaktivitet. I Store norske leksikon. Henta 1. mars 2020 frå https://snl.no/interaktivitet