Novellaj væhtah

Åpne bilde i et nytt vindu

CC BY-NC-SA

Bilde: Sara Johannessen

Novella lea åenhkes tjaaleldh jïh litterææren soptsese maam tjaelije hæhtadamme.

Lissine:

• Vaenie almetjh meatan
• Akten dahkoen jallh heannadimmien bïjre
• Ryöktesth dahkosne ("in medias res") jallh ov-vaantosne aalka
• Ierielimmine orrije
• Lohkije kaanne tjuara jïjtje ussjedidh minngie-gietjesne, guktie dellie maa sjædta? Ij gaajhke jeahtasovvh

• Soptsestimmie-vuekie

• Novelline göökte såarhts soptsestæjjah

  Persovneles soptsestæjja: soptsestæjja lea meatan dahkosne

  Autoraale soptsestæjja: soptsestæjja lea dahkoen ålkoelisnie

Gosse mijjieh dah ovmessie karakteerh/almetjh novellesne buerkiestibie dellie maehtebe naemhtie darjodh:

• Ålkoe-jïjtsevoeth buerkiestidh, goh aaltere, tjoele jïh plïere
• Sisnjelds-jïjtsevoeth buerkiestidh, goh almetji jïjtjevoete

Jïlhts maahta gellie almetjh/karakteerh novellesne årrodh, maehtebe daejtie göökte åejvie-såarhtide juekedh:

• Statiske almetjh eah dan jïjnje jarkesh jallh skearkegh dååjresi gaavhtan.

• Dynamiske almetjh dej dååjresi gaavhtan jarkesieh jïh skearkagieh.

Byjrese, aktene novellesne, aajmoem skaepede. Tjaelije sijjiem, tseegkemh/bigkemh jallh dåehkieh buerkeste. Sïejhme byjrese aaj meatan dahkoem buerkiestidh.

Novellesne tjaelije heannadimmiem ovmessie vuekine skaepede.

• In medias res, dellie mijjieh ryöktesth heannadæmman båetebe. Dellie mij akt joe heannadamme åvtelen novelle aalka

• Kronologije, dellie tjaelije tïjjen mietie tjaala.

• Retrospektijve soptsestimmievuekie: dellie tjaelije bååstide vuajna,jïh mijjieh åadtjobe daejredh mij aarebi heannadamme

• Tjaatsestimmie, dellie tjaelije bïerkele mij akt edtja heannadidh.

• Dialåågh jallh sceenh

• Referaate, tjaelije åenehkslaakan tjaala mij heannedeminie

Novellah ovmessie stijle-daltesh utnieh. Vuesiehtimmien gaavhtan vihkeles vueptiestidh jis teekstesne aarkebiejjien-gïele, noere-gïele jallh byjjes gïele. Tjaelije maahta ovmessie stijle-daltesh aaj utnedh seamma teekstesne.