Gaskesadteme lea daaroen-gïelesne kommunikasjon jïh båata dehtie baakoste communicare latijne-gïelesne, ektesne darjodh. Almetje sæjhta maam akt jeatjabinie ektine darjodh, jeatjabinie ektiedidh. Maehtebe aaj lööneme-baakoem kommunikasjovne saemien-gïelesne nuhtjedh.
Mij lea gaskesadteme-maahtoe?
Maana-baeleste mijjieh lïerebe guktie edtjebe dåemiedidh ovmessie tsiehkine. Lïerebe maam sjeahta jiehtedh, gïese, gåessie, guktie jïh man vuekien mietie. Daate vihkeles maahtoe maam gåhtjobe gaskesadteme-maahtojne.
Gaskesadteme-tsiehkie
Baakoe kontekste lea tjaaleginie ektine, ektine dam maam jeahteme jallh tjaaleme. Kontekste konkreteles tsiehkie gusnie gaskesadtebe. Dovne tïjje, sijjie jïh almetji råållah leah bielieh gaskesadtemistie. Naan aejkien goh privaate almetjh gaskesadtebe vuesiehtimmien gaavhtan gåetesne, voelpigujmie jnv. Naan aejkien mijjieh jeatjah råållah utnebe, v.g. skuvlesne. Dellie mijjieh libie learohkh jïh lohkehtæjjah, skïemtje-gåetesne libie dåakterh jïh skïemtjijh. Verbalehts gaskesadteme lea aaj gosse datne vuajnah dov voelpe aavosne jallh hujnesne, kråahpe-gïeline.
Gaskesadteme-tsiehkie gaajhkh biehkieh mah meatan, jïh mah ektesne nænnoestieh guktie datne jiehtegem guarkah. Gosse datne edtjh gaskesadteme-tsiehkiem goerehtidh maahtah daejtie tjïjhtje gyhtjelasside gihtjedh.
- Gie soptseste/tjaala? Seedtije
- Maam soptseste/tjaala? Sisvege
- Gïese soptseste/tjaala? Dåastoje
- Gusnie dam soptseste/tjaala? Meedijume
- Gåessie dam soptseste/tjaala? Tïjje
- Mejnie jïh guktie dam soptseste/tjaala? Viehkie-dïrregh
- Mannasinie dam soptseste/tjaala? Funksjovne
Jis jeahtah: «Båetieh dellie!» Dellie maehtebe daam joekehtslaakan toelhkestidh. Jis daam jeahtah gaske-jïjjen kaanne mij akt isveligke heannadamme. Jis daam jeahtah ålkone dellie kaanne sïjhth stååkedidh jïh jis daam jeahtah gosse geajnoe-bealesne, tjoerem varki skodtedh geajnoen rastah eannan bïjle båata.
Mah tjaalegh leah argumentereles tjaalegh?
Argumentereles tjaalegh vuesiehtimmien gaavhtan:
Lohkeme-prievie
Tjaelije sæjhta sov mïelem mietie tjaeledh jïh sov vuajnoem buektedh jïh juekedh mubpiejgujmie juktie dejtie tsevtsedh. Lohkeme-prievie persovneles, subjektijve jïh åenehke.
Åejvieartihkele, lahtestimmie jallh kronihke plaeresne
Aajkoe lea seedtijen vuajnoem mubpide almetjidie buektedh byögkeles aamhtesen bïjre, lohkijh tsevtsedh seamma vuajnose. Jis saatnems argumentasjovne , dellie maahta lohkijem tsevtsedh. Gellien aejkien guhkebe tjaalege byögkeles aamhtesen bïjre gusnie vuarjasjimmieh, digkiedimmieh jïh buerkiestimmieh. Seedtijen vuajnoe dam klaerede.
Saernieh, filmi, gærjaj jallh musihki bïjre.
Tjaalege ryöktesth lohkijidie filmem, gærjam jallh musihkem juvnehte jallh doelehte. Dovne kultuvre-darjomh (filme, gærja, musihke, teatere, konseerte) åehpiedahta vuarjasjimmine. Dah daamhtaj tjaelijen jïjtse vuajnoem vuesiehtieh.
Reklaame
Aajkoe lea dåastojem tsevtsedh jïh dan vuajnoem jeatjahtehtedh juktie galka maam joem åestedh.
Ohtseme
Aajkoe lea dåastojem tsevtsedh guktie edtja vïenhtedh datne dïhte bööremes ohtsije. Tjirkeslaakan edtjh dam tjaeledh jïh byjjes gïelem nuhtjedh.