Dovletjisnie almetjh eelkin spaenjide tjaeledh jïh måaladidh, mij lij dej vuekie væhtajgujmie jallh guvviejgujmie govlesadtedh. Ibie raakte daejrieh gaajhkh bïevnesh spaenjie-guvviej jïh spaenjie-tjaalegi bïjre, men mijjieh maehtebe ennje daejtie vuejnedh jïh ussjedidh maam dovletje saemieh sïjhtin dejgujmie jiehtedh. Åarjel-saemien dajvesne gellie sijjieh gååvnesieh gusnie mijjieh maehtebe spaenjieguvvieh jïh spaenjietjaalegh vuejnedh, v.g. Fleetesne Sveerjen bielesne jïh Bølareinen, Snåasesne Nöörjen bielesne.

Guvvijste jïh tjaeliemijstie dellie alfabeeten væhtah tïjjen mietie evtiedamme. Daan biejjien mijjieh åarjel-saemien gïelem tjaelebe latijnen bokstaavigujmie a – z . Lissine aaj golme bokstaavh nuhtjebe, dah leah æ, ö jïh å jïh diakritijen væhta ¨ mïrhke ï:esne. Dah voestes trygkesovveme tjaalegh åarjelsaemien-gïelesne böötin 1700-låhkosne. Dah lin religijovnen jïh kristelesvoeten bïjre. Daaletjen normeradamme tjaeleme-vuekie jaepien 1978 jååhkesjamme. Ennje mijjieh digkedeminie guktie edtjebe åarjel-saemien baakoeh tjaeledh jïh guktie edtjebe orre baakoeh tjaeledh, v.g lööneme-baakoeh guktie daaroen baakoe olje, edtjebe baakoem olje, ålja jallh åålja tjaeledh.

Tjaeleme-histovrijen bïjre