Hopp til innhold

Litterære tekster

Biehkieh gærjeste Kátjá

Elle Marie Vars noere-romaanem Kátjá bæjhkoehti jaepien 1986. Elle Marie voenesne Láhpoluoppal byjjenamme tjïeltesne Guovdageaidnu. Romaanesne mijjieh Katjam fulkebe dehtie raejeste reakasåvva goske 20 jaepien båeries.
Måaladamme almetje jïh bovtse. Guvvie.

Voestes biehkie

Voestes biehkesne Katja skuvlesne aalkeme.

s. 17-19

Dïhte voestes skuvle-biejjie jïh dah minngebh biejjieh lin seamma-laakan. Katja varki leeri guktie lij skuvlesne jïh internaatesne.

Idtji guarkah-, man åvteste idtji edtjh sov fuelhkien bïjre soptsestidh.

Joe dan voestes iehkeden åadtjoeji dam daejredh, gosse soptsesti gustie bööti. Dah guaktah nïejth gïeh sov gåajkoe böötigan boerehks vååjnigan.

- Guktie dov nomme, jïh gustie datne båatah? Dah guaktah gihtjigan. Katja vaestiedi. Dïhte sov gåetien jïh aahkan bïjre soptsesti. - Dijjen leah bovtsh? Nïejth gihtjigan. - Ijje, ibie leah mijjen naan bovtsh, mijjen leah govsh jïh sïrvh, Katja sïmmi. Dah nïejth eelkigan föörhkedidh. Akte satnem tjïektjedi jïh jeehti: - Man åvteste gåptoem tsaakeme? Ih datne leah saemie, ij dov naan bovtsh. Gaajhki saemien ångkeni leah bovtsh. Ih datne åadtjoeh daennie internaatesne årrodh, ihke daesnie ajve saemien ångkenh åadtjoeh årrodh! Dah Katjese tseepmigan jïh internaateste jååkigan. Katja bïlliji jïh olkese roehtesti tjearoen. Gåhkese internaaten luvhtie roehti, voenen gåajkoe.

Geajnosne muvhth maanah sygkeligujmie sov vööste böötin. Idtjin dah gåptoeh utnieh. Aktem daejstie sutnjien tjuvtjiedi jïh gæljoeji haenehten. Idtji Katja guarkah maam jeehti, dïhte daaroesti.

Jeatjah dah båakoestin jïh heerin guktie saemieh daaroestin. Dah Katjan vööste böötin aejhtien. Dïhte bïlliji jïh bååstede internaatese roehtesti. Katjam jaksahtallin, tjohpem struvkestin jïh dam geajnoen bealese sleevhkin. Idtji doesth dam veedtjedh, dïhte internaatese roehti.

Internaatesne tjïekedimmie-sijjiem ohtsedi. Dïhte skåapem vööjni, man duekesne lij sijjie. Disse asveldahkesne tjihtedi. Tjelmide trimhki, jïh gïetem njaelmien vööste steeri guktie idtji tjyörenassem govlh. Jis tjelmide tjarke trimhkem, dellie vuj aahkan gåajkoe båatam, ussjedi. Aahkan luvnie.

Jïjjh, biejjieh, jïh iehkedh lin seamma-laakan. Katja iktesth bårrestovvi, læjhkan idtji buektehth byöpmedidh. Dïhte iktesth tjearoeji. Ij goh aktegh - ij lohkehtæjja eah goh internaaten barkijh gihtjh man åvteste Katja tjearoeji. Eah dah seatadieh Katjam viehkiehtidh, ihkie vööjnin dah jeatjah maanah Katjam leerhkin. Ij leah naan voelph, idtji gænnah, læjhkan sïjhth dejgujmie stååkedidh jåhkoe gåatan sïjhti. Vaejvie lij, men gåatan arhti. Goh aahkam ussjedi dellie tjelmieh gïknjeldovvin, dovne klasse-tjiehtjielisnie. Men aahka lij gåetesne.

- Jis daajram gogkoe gåatan vuelkedh, dle edtjem daestie baataridh, Katja skuvle-tæjmosne ussjede.

Akten biejjien, joe jïjnjh lopme båateme, dle Birje dan gåajkoe bööti, soptsesteminie mubpien biejjien gåatan vuelkedh jåvle-eejehtæmman. Goh Katja dam govli, dle tjelmieh gïknjeldovvin jïh dïhte domtoe guktie vaajmoe jievkehte. Aahka!

Mubpie biehkie

Daennie mubpene biehkesne Katja staarese Tromsø jåhteme skuvlem vaedtsedh.

s. 50-51

Abpe jaepiem Katja gåetesne. Men iktegisth ussjede maam Piere jeahteme. Jïh gosse idtji raeffiem gusnie akt gaavnh, dellie Pieren raeriem dåarjoeji jïh jåarhke-skuvlem Romsesne ohtsi.

Tjidtjie, aehtjie jïh åabpetje-guaktah idtjin dam lyjhkh. Skuvlem vihth vaedtsedh! Man åvteste? Dïhte lea dïhte maam maanah skuvlesne lierieh, hïejme-sijjeste vuelkedh dan noere goh gåarede. Aaj onne vïelle Jovnna åejjiem baertieli idtji maehtieh guarkedh. Joekoen hijven måjhtaji guktie Katjine gåaradi voenen skuvlesne. Guktie sån sjædta gosse satne edtja ammes daaroen skuvlesne vaedtsedh? Idtji maehtieh Katjam guarkedh.

Læjhkan Katja staarese Tromsø bööti akten tjåetskemes tjaktje-biejjien. Dïhte lij gåetie-luhpiem leejjeme akten tråjjes aarpijen luvnie. Tjïehtjele lij laptesne, akte onne tjïehtjele, jïh roenesne akte ohtje tjöövke.

Katja lij vaane voenesne årrodh, jïh guhkiem vaasi eannan guarkaji magkarinie bussine satne edtji vuelkedh gosse edtji skuvlese. Vearremes idtji maehtieh aktine bussine vuelkedh, men tjoeri bussem målsodh staaresne. Dellie tjoeri bussen nummerem mujhtedh, jïh aaj mujhtedh mehtie gaatene-kråaneste bussh vuelkieh jïh gåabph.

Jöödtedh bielien, guktie aalkovisnie skompeldi. Daamhtah idtji bussem hïnnh jïh dellie fer seenhte skuvlese bööti. Gellie biejjieh tjoeri skuvleste staarese vaedtsedh, dan åvteste idtji busse vuelkieh raakte skuvlen mænngan.

CC BY-NC-SASkrevet av Ellen Marie Vars og Utdanningsdirektoratet. Rettighetshaver: Davvi Girji AS
Sist faglig oppdatert 08.04.2019

Læringsressurser

Soptsesh