Saerniehoksehtæjja Ailin

Daelie måanta aerede jïh Ailin barkose vaadtsa gosse dejnie tellefovnesne soptsestibie. Dïhte Karasjohkesne jïh edtja Ođđasatem stuvredh dej göökte båetiji våhkoej. Dïhte joe golme saadtegh tjïrrehtamme goh saernie-hoksehtæjja aarebi daan tjaktjen.

Daan aejkien seadtasabpa. Dïhte daajra maam edtja darjodh.

Men idtji maa dam darjoeh dæjmetje gïjren. Dïhte skïemtjesåjhtere-ööhpehtimmiem geervehti Grimstadesne Sørlandesne, jïh aerviedi satne edtji aelkedh skïemtje-såjhterinie barkedh. Jïh aaj vihtienasse Agderen universiteeteste, maam aadtjen lij åådtjeme, ojhte vuesiehti dïhte edtji dam darjodh.

Men idtji gujht numhtie sjïdth. Jïh saaht guktie, ij lij naan dåeriesmoere aktese mij lyjhkoe soejkesjidh ajve aktede askeste don måbpan, guktie jïjtje jeahta. Dïhte lyjhkoe ånnetji vielie daesnie jïh daelie jieledh.

- Jïh nov gujht ånnetji luste. Ij lij gujht daejnie manne veanhtadim manne edtjim barkedh akten jaepien juassah.

Guktie dïhte mij skïemtjesåjhtere-studeentine orreme saerniehoksehtæjjine abpe laanten TV-sjeermine sjïdti, lea jeenjemasth faahketji heannadimmiej gaavhtan. Men ij leah dagke dan rovnege. Dah gujht göökte eevre joekehts barkoeh.

Mænngan lij lohkemem galhkeme vikarijaatem skïemtje-såjhterinie Romsesne åadtjoeji akten barkijeleejjestimmie-sïelten tjïrrh. Daate barkoe-boelhke uktsie våhkoeh ryöhki, jïh Ailin såemies dåajvoeh åådtjeme vielie barkoen bïjre, men idtji læjhkan maehtieh dam faalehtidh.

- Göökte biejjieh mænngan gyhtjelassem åadtjoejim mov aajkoehkistie, mij NRK Saepmesne barka. Dah naakenem daarpesjin dejtie åarjelsaemien radijove-saadtegidie. Manne gujht ussjedim «man åvteste ij» jïh ohtsemem sïjse seedtim. Manne barkoem åadtjoejim jïh joekoen hijvenlaakan tråjjedem! Raaktan daelie mov barkoe-latjkoe daan jaepien minngie-geatjan ryöhkoe, men orrejaepien edtjem vikaarine jåerhkedh.

Ånnetji sjeavohts sjædta mubpene gietjesne gosse mubpiem gyhtjelassem gihtjebe. Ailin jeahta satne tjoeri kaarhtem jïh otnjegidie goerehtidh,jïh birrie mijjem ikth vielie gihtjedh. Dïhte vaadtsa jïh ij leah geajnoejgujmie Karasjohkesne åahpenamme, föörhkedihks jeahta. Dïhte tjuara hïnnedh beapmoe-bovresne mïnnedh åvtelen barkoe-biejjie aalka bielie luhkieakte.

Mijjieh badth aktine eevre seadtoes saernie-hoksehtæjjine soptsestibie. Jalhts naa gellie TV-vuartasjæjjah dovne Nöörjesne, Sveerjesne jïh Soemesne edtjieh altese barkoebiejjiem gellielaakan iktedidh jïh vuarjasjidh, ij leah dearkoes.

- Voestes biejjien gosse lim saernie-hoksehtæjja Ođđasatesne lim gaajh dearkoes. Dam lim abpe biejjiem. Dagke leam annje ånnetji dearkoes eevre saadtegen åvtelen, men rïektesisnie manne ajve tjarke skraejriem åadtjoem gaajhkeste. Saadtegen mænngan adrenalin-kickem damtem, jïh mahte vaajtelem saadtege lij guhkebe orreme. Hehe.

- Datne dagke artiste? Dagke buerebh lih sïjhteme pop-naestine jallh plearoeh årrodh?

Ailin föörhkede.
- Ijje maa, dam gujht jïejkem. Im maehtieh Iaavlodh!
Daelie maaje hohke maana-TV-gaagkoe Binnabánnáš åarjel-saemien gïelesne lååvle, jïh manne leam dïhte gïele desnie, men dïhte gaajhke. Men manne sosijaale, geerjene jïh eahtsam almetjigujmie barkedh. Numhtie sån manne daan barkose sjïehtem. Im bïllh uvtemes årrodh.

Jeanatjommese barkoste ij vuartasjæjjaj åvtene dorjesovvh, jïh dah eah barkoem vuarjesjh. Jïh dagke dïhte bööremes Ailinese aaj. Tæjmoeh saadtegen åvtelen lea joekoen fuehpies. Dellie tjuara radtjoeslaakan barkedh.

Altese laavenjassh leah hijvenlaakan saerniejgujmie åahpenidh mah journalistijste båetieh. Dïhte edtja åehpiedehtemh darjodh saernide,, jïh geehtedh gïele dan hijven sjædta guktie gåarede, dïhte tuhtjie dïhte mij jeenjemes balta lea satne Ođđasatem stuvrie åarjel-saemien gïelesne.

- Dïhte dan joekoen isveligs ij leah jeenjesh mah åarjel-saemien maehtieh jïh dan åvteste damtem mov lea stoerre dïedte. Lissine dan jeenjesh mah vuartasjieh! Men raaktan joekoen hijven gåaradamme. Manne hijven bïevnesh bååstede åådtjeme. Govloe goh doh jeanatjommesh leah madtjele. Jïh juktie Vaino Rensberg lij dïhte voestes mij Ođđasatem åarjel-saemien gïelesne stuvri, dellie aelhkebe orreme munnjien.

Jïjtje damti ov goh gïele-daajroeh li rååsteme. Dïhte mahte fïerhtem barkoem baakoe-gærjesne gïehtjedi, jalhts jeenjemasth deejri guktie baakoe tjaalasåvva. Lissine hijven viehkiem staeriedimmine jïh jeatjah gïeleldh dåeriesmoerigujmie åådtje seamma almetjistie mij daam portrehtem jarkoestamme. Im leah perfeksjovniste, men tuhtjem læjhkan gaajhke edtja reaktoe sjïdtedh. Aalkoelisnie manne straavvim mejtie mov daemien lij nuekie hijven, Ođđasat lea dan vihkeles areena mijjen gïelese.

- Minngemes våhkoen lïerehtimmien åvtelen guarkajim boelhkh goh saernie-hoksehtæjja sïjhtin barkoes sjïdtedh. Jïh akten ståanten dle aaj ussjedim «mejtie min dam buektehtem»? Haha. Men åssjaldahke varke gaarvani. Daate lea akte dejstie lustemes laavenjassijste mov barkosne. Sïejhmemes leam journaliste mijjen kontovresne Tråantesne.

Ailinen duekesne govlebe altese barkoe-voelph mah satnem buerie båeteme bååstede vaajtelieh. Dïhte NRK-gåatan båateme. Dïhte mijjem tjirkie sov lea ohtje tïjje aajmene åvtelen måanta jïh itjmie rïektesisnie aalka.

Saernieh korona-vijrusen bïjre leah aamhtesi gaskem mejtie daan beajjetje saadtegisnie åehpiedahta. Jis ij lij journalistine aalkeme, dellie lij san sïjhteme aktem jeatjah ektiedimmiem vijrusasse åtneme. Dellie sin vijrusen lïhkebe orreme.

- Datne geerjene datne ih skïemtje-såjhterinie barkh korona-boelhken?

- Dovne jaavoe jïh ijje. Manne tuhtjem dah mah tjarke barkeme jïh annje tjarke barkeminie leah dan joekoen åajvoeh barkoem dorjeme. Men dïedtem ånnetji damteme, manne goh ööhpehtamme skïemtjesåjhtere, leam buerebh byöreme healsoe-suerkesne viehkiehtamme. Seamma tïjjen geerjene manne im leah bielie destie raaktan daelie. Manne gujht bïevnesh åådtjeme barkijeleejjestimmie-sïelteste gusnie dæjman barkim, dah jienebh skïemtje-såjhterh ohtsedieh.

Akten biejjien Ailin sån sæjhta skïemtje-såjhterinie barkedh vihth. Ij vïenhth satne sæjhta journalistine barkedh abpe sov barkoe-jieledem.

Orre-jaepien edtja vikaarine årrodh NRK:sne jïh dellie aaj astoem åådtje jeatjah aath darjodh. Dan åvteste edtja aehtjebem baejese vaaran dåeriedidh jïh vielie båatsoen bïjre lïeredh.

Sjaavnjoe lea lïerehtæjjine sjïdtedh jïh eksamenem vaeltedh båatsoe-faagesne. Sæjhta goerehtidh mejtie sjeahta sutnjien båatsosne barkedh, jalhts vïellebe sån aaj dam sæjhta. Tïjje åådtje vuesiehtidh guhte dejstie mij bovtsigujmie aalka gosse aehtjebe orreje.

- Manne sïjhtem dååjredh dan jïjnjem goh gåarede. Manne mån dagkeres JAAVOE-almetje gellielaakan. Rïektesisnie im daejrieh mejnie sïjhtem barkedh båetijen aejkien. Daelie maa ajve barkoe, barkoe jïh vihth barkoe mij lea jarngesne dej båetiji våhkoej. Fuehpede sjædta, men aavodem. Jïh nov sån eantan vielie Ođđasat munnjien sjædta aaj mænngan, minngemes jeahta.

Tsåahka bielie govhte sjædta. Aalkoe-tjoeje govlesåvva jïh Ođđasat maahta aelkedh. Barkoe-biejjie retnoe nåhkeme. Ailin tjuara ajve voestegh almetji TV-sjeermi sïjse tjaangestidh.